10 november 2023 ‘5x is scheepsrecht’

10 november 2023 – de herfst doet er een tandje bij; regen wind en temperaturen van 5 tot 11 graden. Dat is binnen ook te merken, want in steeds meer delen van het huis komt de temperatuur nauwelijks boven de 10 graden.

Het was even spannend hoe de staander uit de lijmklemmen zou komen, maar gelukkig bleek al vrij snel, dat het goed gegaan was. De zichtbaarheid van de naden valt erg mee en als de staander geverfd is en vanaf afstand bekeken wordt, zal het niet echt opvallen. 

Het is overigens ook niet zo erg als de naad wel een beetje zichtbaar blijft, want wel vaker zie je aan elkaar gekoppelde balken in een vakwerk, al is dat veelal horizontaal en niet verticaal zoals hier. Behalve optisch, zaten de delen ook behoorlijk recht en in lijn aan elkaar.

Nadat de lijmresten verwijderd waren, was het tijd voor de pennen. Het dieper boren van de gaten lukte wel, maar boor en boormachine hadden wel wat moeite met het oude eikenhout,

Omdat de lijmpatroon van gisteren nog in het kitpistool zat, dachten we de penverbinding extra sterk te maken door lijm in het gat te doen. Dat bleek een slecht idee, want al na een centimeter of 5 (van de 20) zaten de pennen muurvast. Met eerst de moker en daarna een voorhamer van 10 kilo gingen de pennen nog een paar centimeter verder, maar toen was het gedaan.

We bedachten ons – wat aan de late kant – dat pennen in vakwerk nooit gelijmd worden en toch voor een stevige verbinding zorgen. Nadat er 2 nieuwe gaten geboord waren, gingen we aan de slag met 2 nieuwe pennen zonder lijm. Dat ging beter, totdat de pennen bij het oude hout aankwamen. Alles zat weer muurvast en ook na gemep met moker en voorhamer gaven de pennen geen kik (en de gelijmde verbinding gelukkig ook niet).

Een geoliede pen leek ons iets teveel van het goed, maar bij de 5^e poging hebben we de pen in de impregneerolie gezet en er een wat grotere zoekrand aan gevijld. Deze combi bleek te werken, want de pen ging er helemaal in met de houten hamer,

De lijmverbinding is inmiddels dermate goed “getest”, dat we het vooralsnog bij deze ene pen laten. Als we een keer om werk verlegen zitten, kunnen we altijd nog 1 van de nutteloze pennen uitboren, maar dat gaat waarschijnlijk niet gebeuren.

Ook het resultaat van het andere lijmwerk (de gebroken tap) was goed en hij kon gebruikt worden nadat de lijmresten verwijderd waren. De eerste test waarbij de staander met deze tap op de onderbalk gezet is, was goed. De ca. 2,5 meter lange en 55 kilo zware staander bleef los op de onderbalk staan.

De staander stond vrij goed waterpas aan alle kanten, maar de spleet tussen staander en onderbalk was te groot. De staander ging er weer af en het tapgat is aan de onderkant ietsje brede gemaakt. De 2^e poging was beter en voor de zekerheid zit de staander met een lijmklem aan een balk vast.

Een tijdje geleden hadden we een nieuwe staander voor naast het raam gemaakt en we waren benieuwd of die ook zou passen. De onderbalk is namelijk behoorlijk getordeerd op de plek waar die 2^e staander komt en hierdoor staat de staander behoorlijk scheef. Nadat er aan 1 kant een stukje van de staander afgezaagd was, stond hij prima waterpas.

Nu zijn de schoren aan de beurt en de lat geeft aan hoe de langste schoor ongeveer moet komen. We hebben een eiken balk die waarschijnlijk lang genoeg is, maar we moeten dan wel van ca. 15×15 een 11,5×13 balk maken. Iets wat niet mee zal vallen, omdat de balk verre van recht en maatvast is.

Tussen de buien door zijn er nog 2 speciekuipen met kastantjespul geruimd. De boom is nog niet helemaal kaal, maar dat zal niet lang meer duren.