Achtergevel

In de periode voor 2018 hebben we de bekleding van de punt van de achtergevel eraf gehaald. Dat waren oude leistenen op dunne planken. In de plaats hiervan zijn dikkere planken met als voorlopige bedekking een laag dakleer. T.z.t. komen hier weer nieuwe Schiefer op.
Het vakwerk van de eerste verdieping hebben we deel leeg gemaakt omdat dat een inpandig terras moet komen. De ene hoek is al vernieuwd/aangepast en de andere hoek moet nog gedaan worden (want daar ontbreekt een stuk vakwerk.  Op de begane grond is een boogingang gekomen en verder hebben we daar eigenlijk niets gedaan.
De afgelopen jaren wordt het vakwerk aan het zicht onttrokken door een zeil, om te voorkomen dat de gevel nat wordt.

Ze zeggen dat een foto meer zegt dan 1.000 woorden en als dat zo is, dan staat hier een heel “boek” in de vorm van een fotoserie vanaf 2012.

2018

16 mei 2018 – in de periode dat het slap was in de bouw hebben we tweedehands spul voor een buizensteiger gekocht. Dat heeft een tijd in de Scheune gelegen, maar nu gaan we het gebruiken om een steiger bij de achtergevel te maken. Die is nodig, omdat we boven het vakwerk van de achtergevel een overstek willen maken.

Los van het esthetische effect (we denken dat het mooi staat) doen we dit om het vakwerk eronder droger te houden. Dit steekt -evenals de stenen muur eronder- aan de onderkant wat naar buiten, waardoor het nat wordt. In de loop der eeuwen is mede hierdoor de onderbalk deels verrot. Voordat we dat gaan herstellen, willen we eerst de oorzaak zo goed mogelijk aanpakken.

De overstek wordt zo’n 40 cm breed en moet gelijk vallen met de overstek van het puntdak. Ook moet die vrij stevig zijn, want t.z.t. komen er de nodige kilo’s aan Schiefer (leisteen) op.

We hebben het eerste stuk van de steiger gemaakt; die moest over de varkensstal heen en staat op de muur van het gangetje.

16 mei 2018 – we zijn begonnen aan de overstek (afdakje) op de achtergevel. Als Die moet toch nog redelijk stevig worden, omdat er leistenen (Schiefer) op komen, met een gewicht van een paar honderd kilo. De planken komen daarom op steunbalkjes te liggen die we op de gevel zetten. Met lange schroeven (ca. 20 cm) worden ze op het vakwerk geschroefd en er komt een ondersteuningsplankje onder.
We hebben er om te beginnen 3 op gezet en gaan eerst de steiger vergroten om een richtsnoer te kunnen spannen om het zoveel mogelijk in één lijn te krijgen.

8 juni 2018 – we zijn verder gegaan met de steiger bij de achtergevel. Vorige keer hebben we een klein stukje afdak gemaakt en nu moet de rest nog. Het is alleen de vraag of we genoeg steigermateriaal hebben en daar komen we morgen achter als we verder gaan.

9 juni 2018 – we hebben de steiger afgebouwd; we hadden precies genoeg om goed bij de te maken dakrand te kunnen, maar te weinig om ook nog het dak op te kunnen. Het was inmiddels al weer tegen zevenen, dus het werk aan de dakrand moet wachten tot een volgende keer.

14 juli 2018 – de rest van de werkdag hebben we gevuld met de achtergevel. We hadden het idee om een richtsnoer te spannen voor bovenkant van het “afdakje” (overstek), maar toen we die enigszins horizontaal waterpas gespannen hadden over de hele breedte van de gevel, klopt het niet met het vakwerk en het dak. We hadden natuurlijk kunnen weten dat niet alles recht is (want bijna niets is hier rechts) en we gaan nu uit van de onderkant van de planken van de achtergevel.

De laatste steun die we er de vorige keer opgezet hebben, zat niet helemaal goed vast en die hebben we losgemaakt en opnieuw vastgezet. Daarna hebben we nog een paar steunen gemaakt die er de volgende keer op komen.

20 juli 2018 – in Scheune hebben we opgeruimd en wat spullen verplaatst om beter te kunnen werken. In dit geval is dat het werken aan de overstek aan de achtergevel. We hebben er weer 1 steun op gezet en er 7 gemaakt om er morgen op te zetten.

21 juli 2018 – het was de bedoeling om de gister gemaakte steunen voor de overstek op de gevel te zetten, maar we besloten om eerst planken op het uiteinde te doen. Dit was een aardig gepuzzel, want er zat het nodige verstek bij. Er was zelfs een plank die op 3 plaatsen in verstek gezaagd moest worden, waarvan 2 met dubbel verstek. Met het nodige heen en weer lopen en meten lukte het en even later zou het stukje al de eerste regen tegen houden.

“Dankzij” de regen later in de middag konden we zien dat de overstek nut heeft, want alleen daar onder was het hout droog! Ook zagen we terecht het vakwerk aan de rechterkant aan het aanpassen zijn, want alleen het stuk wat we eraf willen zagen wordt nat.

24 juli 2018 – de achtergevel lag nog in de schaduw en we hebben er weer 2 steunen voor de overstek opgezet. We konden er ook nog wat planken opzetten en een stuk dakbedekking voordat zon erop begon te schijnen. De achterste anderhalve meter is af en dat geeft een goed idee hoe het gaat worden.

25 juli 2018 – aan de achtergevel zijn we verder gegaan met de overstek. De los gemaakte dakbedekking (of beter gevelbedekking) scheurde over een lengte van een paar meter af, maar gelukkig op de goede plaats. Het streven was om zoveel mogelijk te doen voordat de zon erop ging schijnen.

Dit lukte niet helemaal, want bij het laatste werk stonden we toch in de zon en waren de metalen steigerbuizen behoorlijk warm. Ondanks dit hebben we er weer 4 steunen en een paar meter beplankt. Nog 1 werkdag en het zou af kunnen zijn als er niets onverwachts gebeurt.

26 juli 2018 – het werk aan de overstek vlotte niet zo erg, want het duurde langer dan gepland om het eind stuk met de 5 verstekken te maken. Hierbij hadden we ook nog te maken met in- en uitvliegende wespen. Binnen konden we niets vinden, maar het lijkt erop dat er ergens een wespennest zit. De planning is nu om de overstek morgen af te krijgen.

27 juli 2018 – het werk was deels een kopie van gister; een laag Feinputz op het vakwerk tussen de koeienstal en de keuken doen en werken aan de overstek. Voor het einde van de werkdag waren we klaar met de overstek en zat er een stuk dakleer op. We hebben er zelfs een paar Schiefers opgezet, al zijn dat wel nep- oftewel Hollywood Schiefer. Die hebben we ooit gekocht om te kijken of dat bruikbaar is tussen zonnecellen. Het was nog steeds de bedoeling om eer een paar om het dak te zetten als test en dat hebben we nu dus gedaan.

28 juli 2018 – de dag begon met een gezapig regenbuitje; goed voor de tuin en een eerste testje van de overstek. Het hout wat er direct onder zit bleef droog, maar voor een echte test moet het harder regenen en moeten de steiger en het zeil voor het vakwerk eigenlijk ook weg.

2019

12 juli 2019 – boven de ramen van de achtergevel moet nog een schuine plank komen als een soort afdakje, om de ramen en het hout te beschermen tegen regen. Dit moet gebeuren voordat de dakdekkers komen. We dachten eerst een steiger te maken, maar daar gaat behoorlijk wat tijd in zitten en bovendien zouden we een andere steiger moeten afbreken om genoeg materiaal te hebben. We gaan het nu eerst proberen met een lange ladder. Dat wordt morgen, want het regende nu te hard.

13 juli 2019 – met een ladder ging het niet goed, dus hebben we een soort vloertje gemaakt van steigerbuizen, wat door de ramen van de achtergevel heen steekt, met daarop wat steigerplanken. Aan de binnenkant, in de puntkamer, hebben we de buizen goed vastgezet, zodat er niets kan gebeuren.

Tijd om aan de rand boven de ramen te werken was er niet meer, want er zat nog een uiteinde van een oude balk in de weg. Aan de binnenkant hadden we de balk al een paar jaar geleden afgezaagd, maar dit stukje was blijven zitten. Er was nog wel tijd om het stukje weg te halen en een nieuw plankje voor de gevel te zagen, maar de rest moet nog even wachten.

25 juli 2019 – bij het afdakje boven de ramen in de puntkamer hadden we de vorige keer een restant van een balk verwijderd. We kregen die er niet anders uit dan in stukken en omdat een korter deel weer terug moet, hebben we de stukken aan elkaar gelijmd.

26 juli 2019 – het lijmen van het stukje balk was goed gelukt, alles zat goed vast toen we de klemmen er afgehaald hadden. Omdat de zon ’s ochtends niet op de achtergevel staat, zijn we daar gaan werken aan het randje boven de ramen.  Dit begint zoals wel vaker met het opmeten en het maken van proefstukjes om te kijken hoe het eruit moet komen te zien. Toen we dit voor ogen hadden, konden we de planken gaan zagen, deels in verstek zodat het goed aansluit. Voor de dakdekkers is dit misschien niet nodig, maar kwaad kan het ook niet.

27 juli 2019 – vandaag zou het afdakje boven de ramen in de achtergevel erop moeten en we begonnen met de onderkant. Met een lijmklem hadden we op de juiste hoogte een steuntje gemaakt waarop we de onderkant konden zetten. We hebben lange schroeven gebruikt, die door de gevelbeplanking heen in de eikenhouten balken zitten.

Daarna was de bovenkant aan de beurt en het was wat lastig schuine plank op de juiste plaats te houden, maar nadat de eerste spijker erin zat kon die vrij gemakkelijk vastgeschroefd worden. Als laatste hebben we er aan de kopse kanten 2 driehoekjes in gezet, om te voorkomen dat er een insecten hotel boven ons slaapkamerraam ontstaat.

Nu het houtwerk af was, kon er een nieuwe strook dakleer op. Aanvankelijk wilden we de oude stukken hergebruiken, maar daar zaten teveel gaten en scheuren in. Net toen het erop zat begon het weer te regenen en kon het meteen z’n nut bewijzen.

De vorige keer hadden we met de nodige moeite een oud stukje balk wat naar buiten stak verwijderd. Nu bleek dat dit niet in de weg zou hebben gezeten en vroegen we ons af waarom we dat weggehaald hadden. Omdat het ons toch wel leuk leek als je buiten het uiteinde van een oude balk zou zien, hebben we het maar weer teruggezet. Hierbij hebben we de oude pen-gat verbinding die daar zat weer in ere hersteld, Nadat we de resten van de oude pen verwijderd hadden en er een nieuw ingeslagen hadden, zat het eigenlijk muurvast, maar voor de zekerheid hebben we er nog een schroef ingezet. Om het beter af te dichten hebben we er hier en daar nog een stukje hout tussen geslagen. We konden er niet overal goed bij omdat er een stuk zeil in de weg zit, dus dat doen we als het raam erin zit.

Als afsluitend karweitje hebben we al het hout wat in het zicht blijft schoongemaakt en geïmpregneerd en gaan we het de volgende keer in de Halböl (soort primer voor lijnolieverf) zetten.

2 augustus 2019 – 0p het hout van het afdakje boven de ramen in de achtergevel wat in het zicht blijft hebben, hebben we Halböl (halfolie) gedaan. Dit is een soort grondmiddel voor de lijnolieverf die er daarna opkomt, ook hier weer in de voor vakwerkhuizen kenmerkende kleur Oxenblutrot.

3 augustus 2019 – op het zichthoutwerk van het afdakje boven de ramen en het hout in de raamopening hebben we een laag lijnolieverf in de kleur Oxenblutrot gedaan. Wat er zichtbaar blijft nadat de ramen erin zitten weten we niet precies, maar we gaan ervanuit dat een laagje verf geen kwaad kan. We konden niet overal goed bij en voor 1 van de kopse kanten hadden we een spiegel nodig. Als de steiger weg is, dan doen we de stukken waar we nu niet bij konden.

9 augustus 2019 – het eerste karweitje was het afbreken van de steiger in de puntkamer, zodat we daarna de kamer konden opruimen. Dit is nodig omdat ze over een paar weken de ramen komen plaatsen.

14 augustus 2019 – door de steiger waren er plekken in de raamopeningen van de achtergevel waar we niet bij konden komen met schoonmaken, Halböl en Oxenblutrot. Nu de steiger weg was, konden we er van binnenuit redelijk makkelijk bij. ’s Ochtends hebben we er een grondlaag Halböl op gedaan en ’s middag lijnolieverf in de kleur oxiderood.

6 september 2019 – in de achtergevel moesten de ramen in het oude niet-rechte vakwerk komen, wat bovendien op bepaalde plaatsen behoorlijk aangetast was door de tand des tijds. Het lastigste kozijn werd er het eerste ingezet en dat gaf meteen de maten voor de plaats van de andere 3 kozijnen. Het plaatsen daarvan ging sneller en daarna konden de ramen erin.

Helemaal af is het nog niet, aan de binnenkant moeten er nog afwerklatjes komen en aan de buitenkant moet het stukje dakleer t.z.t. vervangen worden door een vensterbank. Dat zal volgend jaar worden als de dakdekkers leisteen (Schiefer) op het dak en de achtergevel gaan doen.

2020

12 oktober 2020 – eindelijk komen er Schiefer op de achtergevel en het dak. Vandaag zijn de steigers gezet en morgen begint het echt.

13 oktober 2020 – de dakdekkers hebben de goot vervangen door een bredere goot, die zou het water beter afvoeren bij een stortregen. De rest van de oude dakbedekking ging eraf, ook op de achtergevel. Overal zit nu folie, die waterdicht is. Als het goed is blijft het binnen droog.

Het echte verfwerk vond vandaag plaats aan de achtergevel, waar de randen van het puntdak en de overstek de eerste laag Oxenblutrot kregen. Dit gaat relatief makkelijk nu er een steiger staat en als de dakdekkers weg zijn is er voor het donker wordt precies genoeg tijd.

14 oktober 2020 – na het vertrek van de dakdekkers kregen de randen en onderkant van het dak bij de achtergevel de 2^e laag Oxenblutrot. In principe is het hiermee klaar, want 2 lagen is genoeg. Voor de zekerheid doen we er waarschijnlijk nog een 3^e laag op. Later kunnen we er niet goed meer bij. Tegen een Schiefel gevel kun je geen ladder zetten en je zet ook niet zomaar even een steiger neer.

15 oktober 2020 – 0mdat de dakdekkers er niet waren konden we toen het droog was op ons gemak de randen van de achtergevel een 3^e -en waarschijnlijk laatste- laag Oxenblutrot geven.

In de achtergevel zitten de balken verder van elkaar dan op het dak, met als gevolg dat de sommige planken veren als je er een spijker in slaat. Dat is lastig bij het schieferen en daarom hadden de dakdekkers gevraagd of we aan de binnenkant wat planken op de achtergevel in de puntkamer konden schroeven om het trillen de verminderen.

Vandaag was een mooie gelegenheid om dit te doen, want zonder dakdekkers was het binnen ouderwets rustig.

16 oktober 2020 – toen de dakdekkers weg waren hebben we op de achtergevel toch nog een 4^e laag Oxenblutrot op de randen en de onderkant van het dak gedaan. Dit was echt de laatste laag.

22 oktober 2020 – op 3 juli 2009 stond er ook een steiger bij de achtergevel die wat met Schiefers te maken had. Toen moesten de Schiefers eraf vanwege de grote verbouwing (in eerste instantie meer ‘sloop’) die er aan zat te komen. Daarna volgde een periode van ruim 4.100 dagen met een Schiefer-loze achtergevel. Vandaag was dus een bijzonder dag, want de dakdekkers begonnen aan de achtergevel!

In principe willen we het pand qua uiterlijk zoveel mogelijk terug brengen in de oude staat, maar we hebben de achtergevel toch op een aantal punten aangepast. De dakoverstek is iets groter, waardoor de gevel beter beschermd wordt en het staat ook mooier. Ook worden onder de overstek de Schiefers in een iets ander patroon gelegd. De 2 raamloze gaten (vrij tochtig voor een slaapkamer) zijn vervangen door 4 ramen. Boven het vakwerk zit nu ook een overstek, die moet voorkomen (en dat ook doet) dat het hout nat wordt. De onderkant van het vakwerk steekt iets naar buiten en heeft jarenlang regen e.d. opgevangen. Dit heeft het hout hier en daar behoorlijk aangetast en dat wordt nu voorkomen.

26 oktober 2020 – de schuine kant van het dak is bijna klaar en dus zijn de dakdekkers ook volop bezig met de achtergevel. Eerst de overstek en daarna de driehoek die naar boven toe steeds kleiner wordt. Ook hier wordt van onder naar boven gewerkt en vallen de Schiefers over elkaar heen om het water aan de buitenkant af te voeren. Voor verticale gevels zijn er ook verschillende patronen en wij hebben gekozen voor eenvoudige horizontale lijnen.

28 oktober 2020 – het achterste deel van het pand heeft eigenlijk een vrij eenvoudige bouw, zonder tierelantijnen. Al eerder verbaasde men zich erover dat we in de koeienstal geen sierlijke vensterbank wilde hebben en ook de achtergevel moest passen bij de rest. Geen overmatige versieringen dus en geen afwijkende Schiefer patronen.

Helemaal “kaal” wordt het echter ook niet, want in de punt komt een soort zon en daar zijn ze vandaag aan begonnen. De onderste helft van de zon is af en de andere helft komt morgen.

29 oktober 2020 – vandaag was het figuurlijk een zonnige dag, want de bovenste helft van de Schieferzon in de achtergevel werd afgemaakt. Daarna ook het stuk eromheen en de randen langs het dak. Hiermee was de  hele achtergevel af. Het is mooi geworden, precies zoals we voor ogen hadden.

31 oktober 2020 – het was droog vandaag, zodat we ook buiten wat konden doen. Het kastanjerapen is een soort seizoenswerk, want het komt elk jaar terug zolang de grote kastanjeboom van de buren er staat. Die staat er mogelijk al een eeuw en zal er voorlopig nog wel blijven staan.

2021

12 juni 2021 – vanaf de tuin heb je een goed uitzicht op de achtergevel en 2 dingen vallen meteen in het oog; de mooie geschieferde punt met 4 ramen en een enorm lelijk blauw zeil. De laatste is dermate ontsierend, dat we dit gaan vervangen door transparant plastic. De maten hiervoor hebben we vandaag opgemeten.

26 juni 2021 – toen was het vervangen van het zeil van de achtergevel aan de beurt. Aan de rechterkant wordt het lelijke blauwe zeil wat voor het vakwerk zit, vervangen door wit zeil achter het vakwerk. Vooruitlopend op de definitieve aanblik van een Oxenblutrot vakwerk met witte kalkvulling geeft dit al vast een klein beetje een idee hoe het er t.z.t. uit komt te zien.

Omdat bij de rechter hoek zo’n 1,5 m vakwerk inclusief de hoekstaander ontbreekt hebben we eerst met een plaat OSB en wat planken een constructie gemaakt om het zeil op vast te maken. Daarna hebben we het zeil met latjes achter op het vakwerk gezet. De tijd was te kort om het af te maken, dus de volgende keer gaan we verder en maken we er ook een gat voor het raam in.

3 juli 2021 – de punt van de achtergevel, waar vorig jaar de leien op gekomen zijn, wordt aan de binnenkant tussen de vakwerkbalken geïsoleerd met houtvezel isolatieplaten van ca. 8,5 cm dik. Als afdeklaag komt er leemstuc op met witte leemverf. Al met al niet de beste isolatie in de huidige tijd, maar er is geen ruimte voor meer isolatie.

We zijn er nog niet helemaal uit hoe we de platen vast gaan zetten. Vandaag de eerste test met montagekit, waarbij we de isolatie in het eerst vak met klemmen aangedrukt hebben (= lastig en kost veel tijd) en in het tweede vak zonder klemmen aangedrukt hebben (hopelijk werkt dat). Morgen kunnen we het resultaat bekijken.

De rest van de dag hebben we aan het zeil van de terraskamer gewerkt. Dit witte zeil, wat aan de binnenkant van het vakwerk komt, vervangt het huidige lelijke blauwe zeil aan de buitenkant. Tegelijkertijd moet het zeil ook “katdicht” vastgemaakt worden, waardoor het wat meer tijd kost. Het witte zeil is nu af, inclusief de raamopening met doorzichtig plastic. Volgende keer kan het blauwe zeil eraf en kunnen we het zeil voor het terrasvakwerk doen.

4 juli 2021 – gister hadden we als test 2 isolatieplaten op de achtergevel gelijmd en het was de vraag of ze goed vast zaten. Dat was gelukkig het geval, dus hoeven we ze niet met klemmen vast te zetten. Tegen de montagekit drukken is voldoende. We kunnen de rest zagen en moeten een manier vinden om de spleten tussen isolatie en vakwerk dichten te maken.

9 juli 2021 – bij het witte zeil waren we een klein stukje vergeten en dat hebben we nu dichtgemaakt. 

10 juli 2021 – op het vakwerk van het toekomstige inpandige terras komt tijdelijk doorzichtig plastic. Dit omdat er binnen nog wanden geheel of gedeeltelijk ontbreken en we niet willen, dat regen wind, vliegend ongedierte en katten vrij naar binnen kunnen. We kregen het net niet af, dus volgende keer verder.

Het andere deel, met het witte zeil, was wel grotendeels af en de helft van het blauwe zeil kon eraf. Het ziet er vanaf de tuin meteen heel anders uit en het stimuleert om verder te gaan met de rest van de gevel.

23 juli 2021 – het laatste stuk van het doorzichtige plastic op het vakwerk van het toekomstige inpandige terras zit erop. In 1 vak zit een soort raamwerkje waardoor het er makkelijk uit kan zodat lange voorwerpen via het gat van en naar de tuin kunnen.

Daarna kon het laatste deel van het blauwe zeil van de achtergevel af. Niet alleen hebben we nu een goed beeld van de toekomstige aanblik, maar ook is het binnen een stuk lichter.

2022