ons avontuur

We wilden nog ‘iets geks’ doen in ons leven en dat werd een vakwerkhuis in Kröv, waar we sinds 2008 aan het werk zijn. Het pand bestaat uit 3 delen. Het oudste deel is uit '1600 en nog wat', dan een deel uit 1779 en tenslotte de "nieuwbouw" van ergens tussen 1779 en 1820. Onze werkvolgorde kan vreemd over komen; dit komt omdat we er ook in willen wonen en dus wordt er ook aandacht aan het “wooncomfort” besteed.

Archief

Puntkamer

voor 2019: dit komt nog wel een keer, maar erg veel hebben we hier toen niet gedaan.

2019

6 juni 2019 – we hebben ons gestort op de vakwerkwand tussen puntkamer en vide. Deze wand is gevuld met leemwikkels, maar die zijn in de loop van de eeuwen uitgezakt en vervormd. Een vak aan de zijkant was -waarschijnlijk naderhand- gevuld met halve bakstenen.

Omdat het er lelijk uitziet, hebben we er allemaal uitgehaald om het opnieuw te gaan vullen met leem.

Daarna zijn we begonnen met het herstellen van de leemwikkelvakken en dit doen we met de resten leemsteen die bij het zagen overblijven. Hier hebben we wat water bijgedaan, waardoor het een soort grove leemmortel met stukjes stro wordt. In onze ogen ideaal om de wand te herstellen en het zal blijken of dit ook werkelijk zo is.

21 juni 2019 – van zaagafval van leemstenen hebben we een soort van kleipap gemaakt om de leemvulling te repareren. Dat werk goed en de eerste vakken, die behoorlijk groot zijn, zijn gedaan.

Omdat het een slaapkamer moet gaan worden, is het stoffige leem niet zo handig. We gaan het daarom op dezelfde manier afwerken als de vakwerk in de keuken en koeienstal. Dar betekent dat er eerst een aantal lagen leemstuk op komen en tenslotte leemverf.

Als test hebben we Unterputz (de grofste laag) op een stuk gedaan, om te kijken hoe dat gaat.

22 juni 2019 – in de redelijke warme puntkamer zijn we een groot deel van de dag bezig geweest met het herstel van de leemvulling van het vakwerk aan de vide kant. Met brokken leemsteen en met water aangemaakt leemsteengruis hebben we gaten gedicht en bobbels wat meer geëgaliseerd.

Omdat je geen dikke leemlagen in 1 keer kunt aanbrengen, want dat enorm scheuren, moet het laagje voor laagje gebeuren en daar gaat de nodige tijd in zitten. Het zal wel enkele werkweken duren voordat de wand af is. Daarna hebben we ook nog de andere kant op de vide, want ook de vulling aan die kant moet hersteld worden.

23 juni 2019 – als test hebben we Oberputz op een stukje vakwerk in de punterkamer gedaan en we hebben geprobeerd uit te rekenen hoeveel leemstenen, leenmortel en Lehmputz we nodig denken te hebben voor het vakwerk in de rechtergevel en beide kanten van de vakwerkwand tussen vide en puntkamer.

5 juli 2019 – met warm weer moet je hier ’s ochtends werken en dus begon de dag met het herstellen van de leemvulling met een kleiachtig mengsel van gruis van leemstenen. Dit is nog redelijk te doen, want je kunt er vrij goed bij. Een ander verhaal is het stukje achter de staande waarop de nok rust. Deze staat een paar centimeter voor het vakwerk, waardoor er over de hele hoogte een spleet zit. Die willen we ook dicht maken en dat gaat lastiger.

Het vakwerk in de puntkamer moet ook nog schoongemaakt worden. Er zit honderden jaren vuil op en zelfs ingedroogde uitwerpselen van vleermuizen zijn niet uit te sluiten. De meeste eiken balken hebben we tot nu toe schoongemaakt met een roterende staalborstel en omdat dit vakwerk ook eiken is, gingen we dat hier ook doen. Het resultaat was niet wat we gehoopt hadden, want er bleken erg veel zachte stukken in het hout te zitten, die meedogenloos werden weg geschraapt door de staalborstel. Met een wat zachtere staalborstel ging het iets beter, maar nog steeds niet goed.

Het donkere vuil moet er toch af en een volgende test met gebruik grof schuurpapier ging goed. Het vuil ging eraf en de donkerbruine eikenkleur kwam tevoorschijn. Het nadeel van deze methode is dat het lang gaat duren, dus we zijn toch nog even verder gaan kijken. De volgende poging was met een nylonborstel op een boormachine en dat bleek in dit geval het ei van Columbus te zijn, want het ging goed en snel. We hebben 2 staanders gedaan en in het anti-van-alles spul gezet. Dat zag er goed uit en zo gaan we de rest ook doen.

6 juli 2019 – een groot deel van de dag zijn we in de puntkamer bezig geweest, eerst met Unterputz om de vakken met leemwikkels wat vlakker te maken. Hierna komt er nog Oberputz en Feinputz op en tenslotte leemverf.

Van een ander gedeelte hebben we de gaten gevuld met leemsteengruis. We hopen dat de bestelede leemstenen snel komen, zodat we weer kunnen zagen en nieuw gruis hebben.

Doordat de nieuwe vloerbalken van de puntkamer hoger zijn dan de oude, ligt de vloer hoger dan de onderbalk van het oude vakwerk. Hierdoor is er aan de onderkant van het vakwerk geen balk te zien. Dit ziet er minder mooi uit, omdat het leem van de wand aansluit op de vloer.

We willen hier daarom een balk inzetten, die alleen vanaf de puntkamer zichtbaar is en niet vanaf de vide, waar de oude balk in het zicht blijft. De oplossing is een stukje uit de staanders halen en er een halve balk inzetten. Die balk maken we van een oude ca. 9 cm hoger dakbalk, die we ontspijkerd en schoongemaakt hebben.

Het in de lengte door midden zagen van de wat kromme balk was nog een aardige klus en het ‘construction zaagblad’ die geen probleem zou moeten hebben met een spijker in het hout, kwam goed van pas, want een paar keer gaven vonken aan dat er een spijker doorgezaagd werd. Gelukkig was het resultaat was wat we zochten; een dikke eiken plank met het uiterlijk van een balk.

We hebben de hele dag gewerkt in de puntkamer aan het vakwerk aan de kant van de vide. Aan de rechterkant hebben we delen van de leemvulling hersteld met het mengsel van leemsteengruis. De nieuwe stenen moeten snel komen, want het gruis begint aardig op te raken.

Daarna hebben we nog Unterputz op een paar stukken gedaan en daardoor ziet het er meteen beter uit. Misschien laten we een stukje vulling van het vakwerk zoals het was, als we iets kunnen vinden om de ontzettende stoffige oude leemvulling te fixeren.

8 juli 2019 – voor de linkerkant hebben we eerst de nieuwe onderbalk op lengte gezaagd en hem toen geïmpregneerd. Om de balk erin te kunnen zetten moeten er aan de onderkant hapjes uit de staanders gehaald worden. Dit hebben we op de ouderwetse manier gedaan met hamer en beitel.

Het eikenhout wat aan de buitenkant zacht geworden is door generaties houtworm, is daaronder keihard, zodat het behoorlijk lang duurt voordat de hap eruit is. Vooral de meest linkse duurde lang, want die zit aan de onderkant van het schuine dak. Om erbij te kunnen moet je je bijna slangenmensachtige posities wringen. We zijn nog niet op de helft en hopelijk gaat het morgen sneller.

9 juli 2019 – het grootste deel van de dag hebben we weer in de puntkamer gewerkt aan het vakwerk aan de kant van de vide. De grootste gaten hebben we weer gevuld met het leemsteengruismengsel en als dat droog is komt de grofste laag leemstuc, de Unterputz, er overheen.

Hierbij geldt, dat het vochtig genoeg moet zijn om het erop te kunnen smeren, maar niet te vochtig. Je kunt het er dan weliswaar makkelijker op doen, maar als het droogt (en het water trekt eruit), dan krijg je heel veel scheuren. Scheuren zijn niet te voorkomen en met elke laag worden die -als het goed is- kleiner en minder, totdat er na de Feinputz een scheurvrij en redelijk vlak oppervlak is, wat geverfd kan worden.

Na een testplaatsing hebben we de rechter onderkant er definitief opgezet. Hiervoor hebben we constructiehoutschroeven gebruikt, omdat je die niet door hout heen trekt als je ze te vast draait. De schroef zit verzonken op de plaats waar normaal de pen-gat-verbinding zou zitten. Om de schroeven te verbergen komt er t.z.t. een stukje pen in.

Nu de onderrand erop zat konden we zien waar we de Dreikantleisten van het meest linkse vak moesten zetten. Dit vak was namelijk gevuld met een soort bakstenen, die we eruit gehaald hebben. Het vak moet nu opnieuw gevuld worden met leemstenen. De Dreikantleisten op de onder- en bovenkant zetten ging goed, maar de zijkant is zo raar gevormd dat er maar een klein stukje op kon. Misschien gebruiken we nog spijkers om het leem vast te zetten.  

Nu de linkerkant gedaan is, kunnen we de onderrand van de rechterkant gaan doen. Van dezelfde balk hebben we aan de andere kant een 3 cm dikke plak in de lengte afgezaagd, zodat de oude eiken buitenkant zichtbaar blijft.  We hebben het maar meteen in de impregneerolie gezet, zodat het vannacht kan drogen. Omdat hier geen doorgang zit, is het stuk te kort en moeten we er nog een apart stukje inzetten. We hadden nog een stukje balk liggen wat hier voor te gebruiken is.

10 juli 2019 – het werk vandaag was het vervolg van gisteren, we hebben bijna de hele dag op de puntkamer gewerkt, want de vakwerkwand aan de kant van de vide is voorlopig nog niet af, al schiet de Unterputz aan de linker kant al wel aardig op.

In de puntkamer waren we van plaats gewisseld; links werd de vulling hersteld en rechts werden er hapjes uit de staanders gehaald om de onderkant erin te kunnen zetten. Hierbij moest ook het nodige van het te ver uitstekende leem afgeschraapt worden. Toen dit gedaan was hebben we het hout bij de hapjes geïmpregneerd, zodat het ’s nachts kan drogen.

11 juli 2019 – de rechter onderkant was klaar om erop gezet te worden, we hoefden alleen de gaten nog te boren. “Gelukkig” zaten er nog gaten in de leemwand, want daar kon mooi een lijmklem doorheen om het hout op de juiste plaats te houden totdat de eerste schroeven erin zitten.

Ook hier hebben we weer constructieschroeven gebruikt en korte tijd later zat alles goed vast. Net als aan de andere kant zit er een spleet onder de onderrand, maar die valt weg als de plankenvloer er t.z.t. op ligt.

Ook vandaag stond het leemstucen in de puntkamer weer op het programma. Dit keer werden er aan de rechter- en linkerkant weer de nodige kilo’s Unterputz weggewerkt. Aan de andere kant van het vakwerk, waar t.z.t. de vide komt, moet de leemwand ook gerepareerd worden, maar daar is geen vloer. Met OSB-platen hebben we daarom een tijdelijke werkvloer gemaakt.

Aan beide uiteinden van de nieuwe onderkant van het rechter vakwerk in de puntkamer ontbreekt nog een stukje. We hebben de hapjes uit de betreffende staanders gehaald en nu kunnen de stukjes onderkant er in. Het linker stukje lukte vandaag nog, maar de rechterkant moet wachten tot morgen, want het was intussen alweer bijna halfacht.

12 juli 2019 – daarna was het wel de hoogste tijd om weer aan het werk te gaan. In de puntkamer zijn de meeste grote gaten zijn gevuld met leemsteengruis en vandaag zijn er weer de nodige kilo’s Unterputz op het vakwerk gedaan, wat er steeds beter uitziet.

Ook zit het laatste stukje onderrand erop, waardoor het vakwerk aan de kant van de vide verder afgewerkt kan worden.

13 juli 2019 – her en der zitten er plankjes op het vakwerk in de puntkamer. Waarom die er zitten weten we niet, maar ooit zal iemand een reden gehad hebben om ze erop te spijkeren en daarom laten we ze zitten. We moeten ze t.z.t. nog wel schoonmaken en impregneren.

Oorspronkelijk zijn de vakken gevuld met leemwikkels; houten staken waar lang stro en leem omheen gewikkeld zijn. Op sommige plaatsen zijn ze eruit of beschadigd en dan doen we er leemstenen in. Om het leem wat meer houvast te geven, komen er driehoekige latjes op de balken. Dit hebben we bij het meest rechtse vak ook gedaan en daarna hebben we de Unterputz erop gedaan.

27 juli 2019 – de werktemperatuur op de puntkamer viel toch nog tegen, want die steeg in de loop van de dag tot tegen de 30. Niettemin zijn we verder gegaan met het vakwerk aan de kant van de vide, aan het een na linker vak, omdat in het meest linkse vak eerst nog leemstenen moeten komen.

Dit keer was de Oberputz (leemstukmiddel) aan de beurt, dit is een minder grof (kortere stukjes stro) dan de Unterputz. In de Unterputz, wat meestal een dikkere laag is, komen tijdens het drogen bijna altijd scheurtjes. Die worden dan onzichtbaar gemaakt met de Oberputz, die zich ook min of meer hecht in scheurtjes.

29 juli 2019 – door dakwerk bleven we wat langer en was er nog tijd om Oberputz op het vakwerk in de puntkamer doen. Het vakwerk ziet er steeds beter uit en het verschil met toen we hier aan begonnen wordt steeds groter. Gelukkig hebben we de foto’s nog om te zien hoe slecht het ooit was.

2 augustus 2019 – in de ongeïsoleerde puntkamer, waar geen ramen open kunnen, was de temperatuur toch nog opgelopen tot 28 graden. Wel warm, maar niet te warm om weer een laagje Oberputz op een vak te doen.

Dit vakwerk gaan we schoonmaken met een nylon borstel en we hadden een kleine accuboormachine meegenomen om te kijken of die makkelijker hanteerbaar was. Dat was zo, dus is er nu ook een stukje vakwerk schoon.

3 augustus 2019 – in de puntkamer zijn weer de nodige stukken van het vakwerk schoongemaakt met de roterende nylonborstel. We hebben verschillende typen borstel geprobeerd, om te kijken welke het beste gaat en waarbij de kans op beschadiging van het leem het kleinst is.

Ook is het stuk waarop Oberputz zit weer gegroeid en komt het moment waarop we met de Feinputz aan de slag kunnen steeds dichterbij.

9 augustus 2019 – we hebben weer een paar emmers Oberlehmputz op het vakwerk gedaan. Het schiet nu aardig op, zodat we binnenkort aan de Feinputz kunnen beginnen. Uit het meest linkse vak hebben we een tijdje geleden de lelijke stenen vulling gehaald. Het moet opnieuw gevuld worden met leemstenen en we zijn begonnen met het op maat zagen van de leemstenen.

10 augustus 2019 – voor het te vullen vak hebben we de resterende leemstenen op maat gezaagd. Er zat geen één steen bij die niet gezaagd hoefde te worden. Na wat noeste zaagarbeid lagen ze allemaal in het vak, klaar om gemetseld te worden. Ook hebben we nog de nodige extra leemstenen in de puntkamer gelegd, want t.z.t. moet er nog meer vakwerk gevuld worden.

Oorspronkelijk zou er nog een verdiepingsvloer in de puntkamer komen en de balken hiervoor hebben we er meteen bij de bouw van het dak ingezet. De verdiepingsvloer komt er nog steeds, maar hij wordt wel steeds kleiner. Eerst hadden we een derde van de balken al weggehaald en vandaag hebben we er nog 2 uitgehaald, zodat het verdiepingsvloertje gehalveerd is. Nog kleiner maken gaat niet, want de ondersteuning van de Dachständer (waar de bovengrondse elektriciteit het huis binnenkomt) zit aan de overgebleven balken vast.

12 augustus 2019 – we hebben de eerste leemstenen in het lege vak gemetseld. Dat viel niet meer, dan alles is daar schuin en de leemstenen zijn behoorlijk droog, waardoor er snel stukken afbrokkelen. We hebben een paar lagen gedaan en als dit enigszins droog is, dan gaan we de komende dagen de rest doen.

Op een ander vak hebben we de laatste laag leemstuk gedaan, de zogenaamde Feinputz. Zoals de naam al aangeeft is deze fijn van structuur en is het laagste laag voordat de leemverf erop kan.

13 augustus 2019 – het eerste karweitje was leemsteenmetselen in het vakwerk op de puntkamer. Hier waren we gister aan begonnen en nu gingen de resterende stenen erin. Dat viel niet mee, want het hout wat ze eeuwen geleden voor dit vakwerk gebruikt hebben is verre van recht en absoluut niet haaks.

Het metselwerk kan de komende dagen drogen en in die tijd kunnen we de diverse lagen leemstuc op de andere vakken doen. Vandaag hebben we weer een deel afgewerkt met de laatste en fijnste laag, de Feinputz.

Van het vakwerk in de puntkamer hebben we weer het nodige hout schoongemaakt met de nylonborstel en het daarna geïmpregneerd met een soort olie die het hout zou moeten beschermen tegen schimmel en ongedierte.

14 augustus 2019 – na het verfwerk vanochtend gingen we terug naar de puntkamer, waar het vakwerk tussen puntkamer en vide in de lijnolie werd gezet. Het is nog niet af en je ziet gelukkig duidelijk het verschil tussen de delen die wel en niet gedaan zijn. Het gelijnoliede hout is veel mooier.

15 augustus 2019 – we hebben weer een stuk vakwerk in de ouderwetse lijnolie gezet. Behalve dat het hout hiermee beschermd wordt, krijgt het hout een diepere kleur, waardoor het hout er mooier uitziet. Als de vakken leemwit geverfd worden, dan zal het – denken we – nog mooier worden.

Na de lijnolie ging de laatste laag Lehmputz op een vak, de Feinputz. Zoals de naam al aangeeft, is dit de  fijnste leemstuc, die het leem nog wat gladder maakt en het geschikt maakt om te verven met leemverf.

17 augustus 2019 – we hebben Unterputz op de leemstenen gedaan en hierdoor ziet het vak er ongeveer net zo uit als de andere vakken en dus ziet het er veel beter als toen er nog een soort bakstenen in zaten.

Op een ander vak hebben we Feinputz gedaan en dit vak is nu dus ook af. Op de foto zie je het verschil niet of nauwelijks. In het echt zie je het beter, omdat er geen stukjes stro in zitten zoals in de Unterputz en Oberputz.

31 augustus 2019 – tijdens het aanpassen van de steiger was er tijd om nog wat op de puntkamer te doen, voordat we verjaagd zouden worden door de hitte, waarbij de temperatuur stijgt tot boven de 30. Vandaag was een mijlpaal, want de eerste leemverf ging op het vakwerk! Hoewel de 1e laag nooit helemaal dekt, zag het er toch meteen heel anders uit.

1 september 2019 – na een tweede laag leemverf ziet het er al meteen beter uit, zelfs nu de verf nog nat is. Op de andere kant van het  vakwerk hebben we nog lijnolie gedaan. We doen de lijnolie erop nadat de vakken gestuukt zijn met Oberputz.

Er stond nog een restje lijnolie op de puntkamer en dat hebben we opgemaakt door het op het vakwerk te doen.

2 september 2019 – de ochtend begon koel en dus ideaal om op de puntkamer verder te gaan met de leemverf. Het vak wat gisteren gedaan is kreeg een tweede laag en het vak ernaast de eerste laag.

3 september 2019 – omdat het buiten nog iets te koel was, hebben we in de puntenkamer op de laatste vakken Oberputz gedaan. Als dit droog is, dan kan de laatste laag leem erop, de Feinputz. Daarna wordt het leem met leemverf geverfd en als het hout dan ook nog in de lijnolie zit, dan is dit vakwerk af.

Als het goed is komen vrijdag de ramen voor de puntkamer en de dakkapellen. Om die boven te krijgen moet het luik in de koeienstal tijdelijk vergroot worden. Dit ging vrij simpel, want de tijdelijke vloer (in afwachting van de trap) erboven zat maar met een paar schroeven vast.

6 september 2019 – in de achtergevel moesten de ramen in het oude niet-rechte vakwerk komen, wat bovendien op bepaalde plaatsen behoorlijk aangetast was door de tand des tijds.

Het lastigste kozijn werd er het eerste ingezet en dat gaf meteen de maten voor de plaats van de andere 3 kozijnen. Het plaatsen daarvan ging sneller en daarna konden de ramen erin.

Helemaal af is het nog niet, aan de binnenkant moeten er nog afwerklatjes komen en aan de buitenkant moet het stukje dakleer t.z.t. vervangen worden door een vensterbank. Dat zal volgend jaar worden als de dakdekkers leisteen (Schiefer) op het dak en de achtergevel gaan doen.

14 september 2019 – ondanks de opengezette ramen toch nog 25 graden was, was het vakwerk weer aan de beurt. Het nodig hout werd voorzien van een laagje lijnolie en op 3 vakken hebben we Feinputz gedaan. Nog 1 vak te gaan en dan is het leemwerk aan de puntkamerkant van dit vakwerk gedaan.

Het is dan nog niet klaar, want er moeten daarna nog wat lagen leemverf op en er moet nog een heel nieuw stuk vakwerk gemaakt worden in de punt boven het bestaande vakwerk. Hier heeft nooit vakwerk gezeten, maar alleen wat schots en scheve planken. Het is de bedoeling om dit stuk vakwerk te maken in de stijl van het vakwerk van de achtergevel, wat wel helemaal tot de nok loopt.

9 oktober 2019 – we denken erover om de puntkamer af te timmeren met sloophout planken. Om te kijken wat het beste staat hebben we 2 planken meegenomen. We hebben de verschillende kanten geschuurd en geïmpregneerd en ze op de balken gezet. Het wordt de lichtste variant, de vroegere onderkant en we gaan nu nog meer planken halen.

Tussen de uiteinden van de vloerbalken van de puntkamer is het nog open en dit zijn behoorlijke tochtgaten en toegangswegen voor vliegend en klimmend ongedierte. Van het meegebrachte OSB hebben we een stuk afgezaagd en tussen de balken vastgezet.

12 oktober 2019 – een paar dagen geleden hadden we een paar geïmpregneerde testplanken op de balken van de puntkamer gezet. Het kleurverschil was aanvankelijk behoorlijk groot (linker foto), maar nu de impregneerolie opgedroogd was, was het minder (rechter foto), maar onze keuze blijft hetzelfde.

24 november 2019 – al eerder hadden we bepaald waar de stopcontacten in de puntkamer moesten komen en daar hebben we nu vast wat kabels voor gelegd en gaten geboord. Later, als het afgetimmerd is, kunnen we hier niet meer bij.

Van de enorme tochtgaten aan de onderkant van het dak van de puntkamer hadden we er al eerder eentje dichtgemaakt met een stuk OSB-plaat. Dat was een makkelijke, want die plaat kon je vastschroeven op de vloerbalken.

Bij de meeste andere openingen ging dat niet, omdat de vloer- en dakbalken niet op dezelfde plaats zitten. Dit lossen we op door korte balkjes tegen de vloerbalken aan te schroeven en daarop kan dan de OSB. Deze balkjes hadden we eergisteren al gezaagd en nu hebben we er een paar vastgemaakt en daarna de OSB er opgezet.

De holle ruimte tussen OSB, dak en aftimmering wilden we vullen met steenwol, met een luchtspleet van ca. 2 cm voor de ventilatie. Helaas gaat dit niet goed met steenwol, want dat is te slap. We moeten hier toch een hardschuim isolatie gebruiken.

Op de bodem konden we al wel een stuk schuin afgesneden steenwol gebruiken en de afvalstukjes hebben we in een spleet tussen het vakwerk van de puntkamer en de vloer gepropt, nadat we de elektriciteitskabel getrokken hadden.

Volgend jaar gaan we het ontbrekende stuk vakwerk van de puntkamer maken. We hebben nu weer even gekeken en nagedacht hoe we dat stuk vakwerk een zo oud mogelijk uiterlijk kunnen geven. Oftewel, hoe gaan we het “moderne” Douglashout verbergen en/of vervangen.

2020

27 juni 2020 – toen we vanuit de ramen van de puntkamer een foto gingen maken van de tuin, leek het vogelnest verlaten. Er zat nog wel een vogeltje in, maar die vertoonde niet echt een teken van leven (of het zat doodstil). Onze huisvredebreuk gisteren was mogelijk dermate afschrikwekkend dat de ouders vertrokken waren.

Tussendoor hebben we later nog foto’s gemaakt vanaf de puntkamer en daar leken de gevleugelde bewoners toch weer wat teken van leven te geven. Helemaal zeker weten we het nog niet, maar ze lijken er nog te zitten.

Morgen moet de aanhanger mee terug en dus moest die leeggemaakt worden. De schoongemaakte planken hebben we op de vide en de puntkamer gelegd en de ‘to do’ planken staan nu in de Scheune te wachten om schoongemaakt te worden.

6 juli 2020 – in de koude herfst van 2019 waren we begonnen met afdichten van de openingen tussen de balken van de puntkamer. Dit zijn enorme tochtgaten, die dicht gemaakt moeten worden voordat we het dak kunnen isoleren en de puntkamer aan de binnenkant kunnen betimmeren. Hier zijn we nu mee verder gegaan en tegen halfacht zat het laatste stukje OSB erin.

8 juli 2020 – vandaag stond ook de puntkamer op het programma. Hier staat om te beginnen het isoleren van het dak op het programma en om overal bij te kunnen hebben we een steiger gemaakt. In het midden is de kamer namelijk ca. 4 meter hoog.

9 juli 2020In oktober 2012 moest er een stuk plafond gesloopt worden in de toenmalige ‘Showkamer’ (nu rommelkamer) en de ‘Doorzakkamer’ (die heet nog steeds doorzakkamer), om de balken te kunnen bekijken.

Dit plafond was een stucplafond, waarbij het stucwerk met kleine stuclatjes op de balken en het leem zat. Er kwamen tientallen meters stuclatjes van het plafond af en die hebben we grotendeels bewaard. Jarenlang hebben ze zo goed als onaangeroerd in een Trauben Butte (zo’n groene druivenplukbak die je met riemen op je rug draagt) in de Scheune gestaan.

Nu hadden (eindelijk) vele meters latjes nodig om het deel van het dak met de bitumen dakbedekking ventilerend te maken. De latjes komen tussen de balken om de isolatie op afstand van het dak te houden. Er moet een spleet overblijven waar lucht doorheen kan.

Voordat we konden beginnen, moesten de demonstratieplanken er af. Die zaten erop om de juiste planken voor de afwerking binnen te kiezen. Achter deze planken zat een wespennest(?) in aanbouw. Dit is niet het eerste nest, want we hebben er de afgelopen jaren al diverse gezien en weggehaald.

Andere jaren was het bij zonnig weer altijd er benauwd in de puntkamer, maar nu zaten er ramen in, die letterlijk voor een frisse wind zorgde.

De slechte stukken van de stuclatjes hebben we afgezaagd en daarna de latjes in de hoek van de dakbalken en het dak gezet. Het waren er genoeg voor de puntkamer en de resterende gaan we gebruiken op de vide.

10 juli 2020 – er was wat tijd “over” en die hebben we gebruikt om een paar planken voor het plafond van de puntkamer na te schuren en in impregneerolie te zetten, om te kijken hoe dat er uit ziet. Het ziet er goed uit en als de glans van de natte olie weg is, dan kunnen ze er op, als de isolatie op z’n plaats zit.

11 juli 2020 – voor de “huiswerkopdracht” hebben we de afstanden tussen de balken aan de andere kant van de puntkamer opgemeten. In deze tochtgaten moeten -net als aan de kant die wel al gedaan hebben- stukjes vloer komen om de tocht buiten te houden en de isolatie op te leggen.

17 & 18 juli 2020 – de huiswerkopdracht was deze keer het maken van de 7 stukjes vloer om tussen de balken van de puntkamer te leggen. Net als aan de andere kant maken we die van OSB-plaat van 18 mm. Dit omdat je er niets van ziet en het niet meer dan z’n eigen gewicht plus dat van wat isolatiemateriaal te dragen heeft.

De OSB-platen zijn 60 cm breed en omdat we 65 cm nodig hebben, hebben we eerst in de lengte een strook aan de platen gelijmd en ze de dag erop in stukken met de juiste maat gezaagd. Aan een kant is de plaat onder een hoek van 45 graden afgezaagd, zodat die beter aansluit op het dak.

25 juli 2020 – als de huiswerk van vorige week een schoolopdracht was geweest, dan hadden we een onvoldoende gekregen. We hadden de stukjes vloer 5 cm langer gemaakt dan een standaard OSB-plaat en dat had 5 cm korter moeten zijn. De strook die we eraan gelijmd hadden konden we er nu afzagen.

De breedtes klopte wel en daardoor viel de vertraging wel mee. Alle tochtgaten tussen de balken van de puntkamer zijn nu min of meer dicht. De kieren die er nu nog zijn worden t.z.t. afgedicht met steenwol en op de muur tussen de balken metselen we stenen.

10 augustus 2020 – de oude eiken balk hebben we definitief vastgezet, met 4 schroeven van 15 cm lang en 2 van 19 cm. Het zit nu stevig genoeg vast om andere balken aan vast te maken en het daarna te vullen.

De balk en het vakwerk eronder zitten eigenlijk tussen 2 dakdelen in. De sparren van deze delen zitten op ca. 20 cm van elkaar en deze tussenruimte hebben we gevuld met steenwol die we nog hadden liggen. Onder de steenwol hebben we een strook OSB (plaat) gedaan, die moet zorgen dat het een geventileerd dak blijft. Daar waar nu steenwol zit is het klaar om beplankt te worden!

De resterende tijd werd gevuld met het schoonmaken van planken voor de puntkamer. Vuil en verf moeten eraf voordat we ze impregneren en ze gebruikt kunnen worden. We zijn weer een dikke 2 vierkante meter verder van de in totaal ca. 25.

11 augustus 2020 – de gister schoongemaakte en geschuurde planken hebben we in de impregneerolie gezet. Als dit droog is zouden ze er op kunnen. Zover is het nog niet, het dak moet nog geïsoleerd worden en het boeiboord moet er nog op. Net als gister hebben we aan het eind van de dag nog een paar planken schoongemaakt. Veel waren het er niet, want een bezoekje aan de ijstent ging voor.

12 & 13 augustus 2020 – her en der liggen de planken voor het plafond van de puntkamer in verschillende bewerkingsstadia. Sommige zijn af, andere moeten geschuurd worden, of nog helemaal schoongemaakt worden.

De planken die af zijn komen op de puntkamer te liggen (waar ze t.z.t. gebruikt worden) onder een plasticzeil. De eerste lading ligt er en de komende dagen komt de rest.

Het laatste deel van de werkdag werd weer gevuld met het schoonmaken van planken. De makkelijke planken hadden we er al eerder tussenuit gevist en dus waren de meest bewerkelijke overgebleven. Erg veel hebben we er niet gedaan, maar elke is er eentje.

Nog ca. 25 tot 30 planken en dan is dit ook af. Als het goed is hebben we dan ongeveer 25 m2 aan gebruiksklare planken.

28 augustus 2020 – op een paar plaatsen hebben we tijdens de renovatie Douglas hout gebruikt. Dit ziet er wat anders uit dan eikenhout en dan met name de kleur. We hadden al eerder met beits geëxperimenteerd, maar het resultaat was niet helemaal naar wens. Dit keer gingen we een poging wagen met een restje notenbeits wat we nog hadden en dat beviel prima. Het Douglas hout lijkt hierdoor veel meer op eikenhout. De volgende keer nemen we meer van dit spul mee, want het is een prima nootoplossing.

29 augustus 2020 – er was nog tijd om een begin te maken met het isoleren van het dak van de puntkamer. We hadden nog nooit met houtvezelplaten gewerkt en na wat snij- en zaagpogingen hebben we de ideale methode nog niet gevonden. Maandag gaan we verder experimenteren.

De latjes voor de ventilatiespleet werkte prima, want als je erachter keek, dan zag je het licht door het rooster in het boeiboord. De houtvezel klemt wel, maar voor de zekerheid hebben we op de naden kleine latjes gezet, die moeten voorkomen dat de plaat naar beneden valt.

De iets te brede platen steenwol hebben we ertussen gepropt, waardoor ze wat gingen hangen. Die duwen we wel terug als de planken erop komen. Tussen de steenwol en de planken komt nog dampremmende folie. We hebben de eerste strook afgesneden en er voorgehangen, om de hechtkracht van de tape te checken. Die lijkt het te houden, dus dat is prima.

1 september 2020 – gister waren we begonnen om met notenbeits een staander van Douglashout een meer eiken uiterlijk te geven en vandaag hebben we dit afgemaakt. Er zijn nog tal van andere stukken hout die hiervoor in aanmerking komen, al moeten we even afwachten of het met nieuwe beits eenzelfde uiterlijk krijgt als met dit restje oude ingedikte beits.

Nadat we vorige week wat aangeklooid hadden bij het snijden van de houtvezelplaten, was het de vraag of dat niet beter en sneller kon. Het eerste alternatief was de tafelzaag en dat ging flitsend. Zonder probleem ging die er doorheen, met als resultaat een mooie rechte zaagsnede, waarbij het stof afgezogen werd.

Dit ging zo gemakkelijk en snel, dat we niet eens verder gezocht hebben en inmiddels hebben we al heel wat platen in stukken gezaagd.

De ruimtes tussen de balken zijn allemaal anders, dus zijn de breedtes van de isolatieplaten ook allemaal anders. De platen zitten geklemd tussen de balken op de ventilatielatjes. Om het loslaten van de platen te voorkomen zetten we ze aan de onderkant vast met kleine stukjes hout, waardoor een gesloopte pallet ook weer nut heeft.

In een redelijk tempo hebben we zo de nodige vierkante meters gedaan, morgen gaan we hiermee verder.

2 september 2020 – we hebben de laatste isolatieplaten erop gedaan waar we zonder steiger bij kunnen. Voordat het bovenste deel wordt gedaan, gaan we eerst wat planken op zetten, om te kijken of dit er net zo uitziet als we in gedachte hebben.

3 september 2020 –hoewel dit een prima temperatuur is om buiten aan het boeiboord te werken, besloten we om eerst even verder te gaan met het isoleren. Dat “even” duurde uiteindelijk tot in de avond.

We wilden een idee krijgen van hoe de aftimmering er uit komt te zien en besloten de onderste plank erop te zetten. Of het echt veel zin heeft valt te betwijfelen, maar voor een betere afdichting hebben we de onderkant in de lengte in verstek gezaagd.

Tegelijk met de onderste plank moest ook de dampremmende folie ertussen komen. Om dat makkelijker te maken hebben we die met kleine stukjes hout vastgezet achter op de plank. De plank erop zetten was makkelijker gezegd dan gedaan, want de rechtheid en maatvastheid van sloophout is toch wat anders en dat van nieuw hout.

Uiteindelijk lukte het, maar het was niet lekker werken met zo’n losse strook folie. Om dit op te lossen hebben we de eerste ca. 1,5 meter steenwol tussen de sporen gedaan en daarna de folie met tape vastgezet. Hiermee zijn we meteen weer 4 pakken steenwol kwijt.

De volgende plank ging al een stuk beter, al bleef de maatonvastheid een feit. De bovenkant van de plank zit nog niet vast, in de hoop dat de volgende plank er makkelijker op gaat. Of dat ook echt zo is zien we t.z.t., maar we weten nu hoe het er uit komt te zien.

21 september 2020 – in het gangetje was het nog geen 14 graden en daarom zijn we eerst verder gegaan met de planken in de puntkamer. Dit schiet nog niet echt op en de snelste werkmethode hebben we nog niet gevonden. Tijdens ons afwezigheid had het afdichtband losgelaten en hing een deel van de folie en de steenwol los.

Na het uitstapje naar de steiger in het gangetje gingen we verder met de planken in de puntkamer, waar de temperatuur richting een tropische waarde ging. Het beplanken van het schuine dak van de puntkamer gaat niet zo soepel als verwacht, omdat er behoorlijke verschillen in de dikte en de breedte van de planken zitten.

22 september 2020 – op de puntkamer zijn we verder gegaan met de planken. Helemaal naadloos gaat niet, maar dat is geen ramp, want het zorgt voor een oud uiterlijk. De eerste 1,5 meter zit erop en dus kon de 2e baan dampremmende folie erop, die we netjes met de aanbevolen overlap en het aluminiumtape aan de onderste baan vast gemaakt hebben.

Nog 1 rij planken ging over de 2e foliebaan heen en toen zat de werktijd er helaas al weer op.

25 september 2020 – op diverse plaatsen is de houtconstructie vernieuwd en daarbij zijn nieuwe Douglas balken gebruikt. Dit steekt soms wel erg nieuw af bij de oude eiken balken. We zijn aan het kijken met welke beits het Douglas hout het beste eiken uiterlijk krijgt. Vandaag stond de notenbeits op het programma en de onderbalk ziet er nu een stuk eikenachtiger uit.

26 september 2020 – een onderbalk een 2e laag notenbeits, waardoor het uiterlijk nog wat donkerder werd en het aardig in de buurt van eikenhout komt. We waren eigenlijk van plan om meer hout op deze manier te “vereiken”, maar helaas lijkt deze beits uit de handel genomen te zijn. We gaan nu op zoek naar een alternatief.

Nu we toch op de puntkamer aan het werk waren, hebben we meteen een deel van het vakwerk van de achtergevel geïmpregneerd. Dit is nog het originele eiken vakwerk van een paar honderd jaar oud. We laten dit deels in het zicht en als bescherming tegen van alles hebben we nu een deel schoon gemaakt en geïmpregneerd.

16 oktober 2020 – het laatste karweitje van de dag was het schoonmaken van een paar sloophoutplanken voor het schuine dak van de puntkamer. Er liggen er nog behoorlijk wat, maar elke plank die gedaan is, is meegenomen.

17 oktober 2020  – de sloophoutplanken die we gisteren schoongemaakt hebben, zijn vandaag geïmpregneerd. Ze kunnen nu uitdampen en dan zijn ze bruikbaar. Het beplanken van de puntkamer duurt langer dan verwacht, want in tegenstelling tot het sloophout voor het plafond van de koeienstal varieert de breedte van de planken van ca. 13 tot ruim 15 cm.

We moeten dus constant planken zoeken van min of meer gelijke breedte.

19 oktober 2020 – op de puntkamer zijn we verder gegaan met de houtvezel isolatie. De dunne platen hebben we in de werkplaats gelegd en de dikke platen die we voorlopig nog niet nodig hebben worden als tafel voor hout wat we moeten verven gebruikt.

21 oktober 2020 – in de puntkamer was de steenwolisolatie weer aan de beurt. Dit keer hebben we er eerst wat planken folie op gezet, zodat we de steenwol er achter kunnen schuiven. Dit bevalt goed, want het blijft beter zitten en dus gaan we de rest ook zo doen. Voordat we de planken erop zetten, moeten ze eerst schoongemaakt worden en omdat het sloophout is, is de kwaliteit zeer uiteenlopend. Ook de breedte en dikte lopen behoorlijk uiteen.

22 oktober 2020 – het waren vooral de dakdekkers die vandaag aan het werk waren, maar zelf hebben we ook nog iets gedaan; er zijn weer een aantal planken voor de aftimmering van de puntkamer schoongemaakt en geschuurd en de resten de houtvezel isolatieplaten hebben we op de buitenmuur van de terraskamer gelegd. Tussen de balken van de vloer erboven zit namelijk geen muur en je kijkt hier tegen het houten boeiboord aan wat aan de buitenkant zit. Dit isoleert niet en daarom gaan we de ruimtes tussen de balken opvullen met isolatiemateriaal, waaronder deze restjes houtvezelplaat. 

23 oktober 2020 – we hebben weer wat planken schoon gemaakt en meteen geïmpregneerd. Het vordert wel, maar we zijn nog niet op de helft. Er moeten dus nog veel planken gedaan worden, die daarna geïmpregneerd worden en dan op de balken vastgezet moeten worden.

24 oktober 2020 – boven iets minder dan de helft van de puntkamer komt nog een vloertje. De balken zitten er al jaren in en we willen nu beginnen met de afwerking aan de onderkant, oftewel het plafond vanuit de puntkamer gezien.

De eerste optie was witgeverfde OSB-plaat. Omdat OSB platen een gladde en een minder gladde kant hebben, hebben we proefstukjes gezaagd om te kijken op welke kant de verf het beste houdt en of de gaatjes van de spijkers (van het spijkerpistool) niet teveel zichtbaar zouden blijven.

Toen we bezig waren met verven kregen we opeens een heel ander idee. Een plafond van houtjes uit de leemwikkels die her en der uit wanden en vloeren gekomen waren. Dit zijn onregelmatig gevormde stukjes eikenhout in diverse lengtes van ca. 45 tot 60 cm.

Het idee is om onder de dubbele soort van balken een dikke plank te zetten die aan beide kanten iets uitsteekt. Hierop leggen we dan de houtjes van de leemwikkels. Om te kijken hoe dit staat hebben we paar houtjes schoongemaakt met de roterende staalborstel, ze op lengte afgezaagd en tussen de balken op houtjes gelegd.

Het resultaat beviel zo goed, dat we dit gaan doen.

Eerst zou er in de hele puntkamer een tussenvloertje komen, maar later hebben we besloten om het boven ongeveer 2/5 van de kamer te doen, zodat we het vakwerk van de achtergevel beter kunnen zien. De tussenvloerbalken die niet meer nodig waren hebben we eraf gehaald en die gaan we nu gebruiken voor het leemwikkelplafond.

We gaan ze “onzichtbaar” vastzetten zodat het de indruk geeft dat het vloertje op de balken ligt. De eerste van de 4 hebben we vandaag gezaagd, de rest volgt.

Er was nog wat tijd over en die hebben we onder andere gebruikt om nog een baan folie tegen het dak van de puntkamer aan te zetten.

25 oktober 2020 – de scherpe kanten van de puntkamerbalk hebben we afgevijld om het een minder “machinaal” uiterlijk te geven. Daarna kwam er een laag notenbeits op. Dit doen we om het Douglashout een wat meer eiken uiterlijk te geven, zodat het beter bij het oude vakwerk past.

26 oktober 2020 – voor het leemwikkelplafond in de puntkamer hebben we de derde plank voor de ondersteuning gemaakt. Op de eerste zitten inmiddels 2 beitslagen, eerst notenbeits en daarna wengébeits en op de tweede alleen de notenbeits. Op de foto zijn de verschillende kleuren goed te zien en het ziet er aardig eikenachtig uit.

27 oktober 2020 – ook de ondersteuning van het leemwikkelplafond in de puntkamer stond vandaag weer op het programma. We hebben weer een plank / balk gezaagd en gebeitst, de eerste laag noten en de tweede laag Wengé.

28 oktober 2020 – we gingen verder met de planken (halve balken) voor de ondersteunen het leemwikkelplafond in de puntkamer. Eerst op maat zagen en daarna beitsen. Dit tussenvloertje moet aansluiten op het vakwerk tussen de puntkamer en vide. Omdat daar niets zit om het vloertje op te leggen, gaan we daar een ondersteuning maken.

29 oktober 2020 – terwijl de dakdekkers buiten bezig waren, waren wij bezig met de ondersteuning voor het tussenvloertje in de puntkamer. Dit maken we van leemwikkelhoutjes die we op “balken” leggen. Die balken zijn van Douglas hout en met een paar lagen beits geven we die een eiken uiterlijk.

Boven het vakwerk zit geen ondersteuning voor het puntkamervloertje en die zijn we gaan maken. Aan de andere kant van het vakwerk mag de ondersteuning niet zichtbaar zijn en dus kan de ondersteuning niet te breed zijn. Ook dit wordt van Douglas hout gemaakt wat een eikenuiterlijk krijgt.

30 oktober 2020 – we gingen verder aan het tussenvloertje in de puntkamer. Balken kregen hun eerste of tweede laag beits en ontbrekende balk aan de linkerkant van het vloertje werd gemaakt.

De eerste dikke plank die als een soort balk dienst moet gaan doen was af en had een kleur die aardig in de buurt van eikenhout komt, zeker als je er geen bouwlamp op richt.

Het vastmaken ging vrij soepel, met lijmklemmen werd de plank tegen de draagconstructie aan gedrukt en toen konden we hem van bovenaf vastzetten, zodat er geen schroeven in het zicht zaten. Wel hebben we er van onderaf een paar tackers ingedaan, zodat we zeker weten dat de plank niet naar beneden komt, ook niet als de leemwikkelhoutjes erop liggen.

31 oktober 2020 – binnen stond het plafond van het tussenvloertje in de puntkamer op het programma. Hiervoor gebruiken we de houtjes die we uit de leemwikkels van wanden en vloeren gehaald hebben. Her en der liggen al jaren stapels van die houtjes te wachten op hergebruik, want weggooien vonden we zonde.

Als eerste moeten ze schoongemaakt worden, dat doen we met een roterende staalborstel. Dat gaat met redelijk grof geweld, maar goed eikenhout is hier tegen bestand en de slechte stukken borstel je eraf.

De volgende stap is het op lengte afzagen zodat ze precies tussen de balken passen. De te kromme stukken worden ook in de lengte wat rechter afgezaagd, zodat de spleten ertussen niet te groot worden.

Het idee is om het vloertje te isoleren met steenwol, om zoveel mogelijk warmte uit de slaapkamer te houden. Om te voorkomen dat er stukjes steenwol tussen de houtjes naar beneden vallen, komt er (zwart?) plastic op de houtjes. Dit plastic mag niet zichtbaar zijn en daarom komt er waarschijnlijk eerst een laag jute op de houtjes. Dit alles moeten we nog wel een keer testen.

Voordat we aan de houtjes begonnen, hebben we eerst de ophangpunten voor de 2e balk gemaakt en toen die erop zaten, meteen de 2e balk vastgemaakt. Om te kunnen zien hoe het eruit ziet zijn minimaal 2 balken nodig en we willen morgen perse een idee krijgen.

Op de bovenkant van het tussenvloertje komen OSB-platen en om er te kunnen werken hebben we de 1eplaat erop gelegd. Definitief vastzetten kan niet, want de leemwikkelhoutjes en isolatie moeten er nog in; de plaat zit tijdelijk vast met lijmklemmen. De rest van het vloertje komt nog en dan kunnen we ook goed bij het vakwerk wat we nog in de punt moeten maken.

1 november 2020 – toen de lijmklemmen van de balken van het tussenvloertje afgehaald waren, konden de leemwikkelhoutjes erop. Het ziet er goed uit, zeker als je de steiger en bouwlamp wegdenkt. We gaan hier vooralsnog mee door en schatten dat er nog een kleine 200 leemwikkelhoutjes schoongemaakt en geïmpregneerd moeten worden.

2021

29 mei 2021 – we waren weer eens gaan zoeken naar oude planken op Marktplaats voor de puntkamer en de woonkamer.

Dit keer hadden we beet en vonden een partij gebruikte eiken planken niet eens zo ver bij ons vandaan. De afspraak was snel gemaakt, wat nodig was, omdat ze snel opgehaald moesten worden. Na 2 keer heen en weer rijden hadden de planken een nieuwe ligplaats bij ons in de garage.

Het zijn ca. 2 meter lange massieve eiken planken van 18 mm dik en per 2 aan elkaar gelijmd om een extra brede plank te krijgen. Totaal ca. 30 m2; precies het vloeroppervlak van de puntkamer. We kunnen ze nog niet meteen gebruiken, want eerst moet de laag grijze vloerverf er “even” afgehaald worden….

31 mei 2021 – als test hebben we de verf afgeschuurd van een ca. 40 cm lang stukje plank van de toekomstige vloer voor de puntkamer. Heel snel ging dit niet, want de verf is (helaas) van goede kwaliteit. Het resultaat is gelukkig wel goed en in ons gedachte zien we de hele vloer al liggen. Als we binnenkort naar Kröv gaan, dan gaan we het stukje impregneren en neerleggen op de eindbestemming.

11 juni 2021 – op de vide en de puntkamer waren 2 stukken houtvezel isolatieplaat naar beneden gekomen. Deze zaten tussen de balken geklemd en moesten nog definitief vast gezet worden. Hopelijk lukt dat dit jaar.

12 juni 2021 – het meegenomen stukje toekomstige puntkamervloer hebben we geïmpregneerd tegen ongedierte en schimmel. Morgen, als de impregneerolie droog is, dan kunnen we kijken hoe het staat.  

13 juni 2021 – de impregneerolie van het teststukje van de puntkamervloer was droog, zodat we konden zien hoe het staat. De eerste gedachte is, dat het een tintje donkerder zou mogen. We hebben nog tijd genoeg hierover na te denken, want voorlopig gaat de vloer er nog niet in.

2 juli 2021 – een tijd geleden hadden we als test de nodige leemwikkellatjes schoongemaakt, maar die moesten nog op maat gezaagd worden om ze te kunnen gebruiken als plafond voor de tussenvloer in de puntkamer. Dat hebben we nu gedaan en na het impregneren zijn ze klaar voor gebruik.

3 juli 2021 – de gister gezaagde leemwikkellatten hebben we geïmpregneerd en nagedacht over verdere afwerking. Als de impregeneerolie droog is, zijn de latjes eigenlijk iets te licht van kleur. We hebben er 2 soorten beits opgedaan; rustiek eiken en noten en we denken dat het rustiek eiken wordt.

Ook de planken van de puntkamervloer zouden we graag iets donkerder zien en daar hebben we als test Tungolie en rustiek eiken beits opgedaan. Als het droog is maken we een keuze.

4 juli 2021 – bij de kleur van de leemwikkellatten voor het puntkamerplafond was de keuze gevallen op ‘rustiek eiken’. De eerste 20 latjes hebben we geverfd, dus nog ongeveer 180 te gaan. De volgende keer gaan we ze op het plafond leggen en hebben we een goed beeld van hoe het er t.z.t. uit komt te zien.

9 juli 2021 – de polijstschijf op de slijpmachine hadden we vervangen door een staalborstel, om te kijken of het hiermee makkelijker was om de leemwikkellatten schoon te maken. We moeten er nog een hoop en elke vergemakkelijking is meegenomen. Het resultaat viel niet tegen; zo’n 80/90% van het vuil gaat er zonder moeite af en het laatste stukje doen we wel met de haakse slijper.

10 juli 2021 – de leemwikkellatjes die helemaal af waren hebben we op de balken van het tussenvloertje van de puntkamer gelegd. Het geeft een goed idee hoe het gaat worden en we gaan de rest ook doen.

6 augustus 2021 – om in de garage wat meer ruimte te krijgen hebben we de platen voor het tussenvloertje op maat gezaagd. Vastmaken gaat nog niet en voorlopig liggen ze los op de balken.

9 augustus 2021 – het borstelen van de leemwikkellatjes was de hoofdactiviteit vandaag. Aan deze latjes zit nog het nodig leem van de leemwanden en -vloeren waar ze uit komen en dat moet eraf. De eiken latjes worden namelijk hergebruikt in een slaapkamerplafond.

Ze worden in 2 gangen geborsteld; eerst gaat het grootste deel van het leem eraf met de roterende staalborstel op de slijpmachine en daarna doen we het laatste restje met een staalborstel op de haakse slijper. Als laatste worden ze op maat gezaagd en kan de nabehandeling beginnen.

Eerst worden de latjes geïmpregneerd en daarna ‘rustiek eiken’ beits. Is dat gedaan, dan zijn ze klaar voor (her)gebruik

.Tussendoor hebben we ook nog een paar sloophoutplanken schoongemaakt. Hiervan staat nog een aardig voorraadje wat gedaan moet worden, voordat ze als dakbeschot voor de slaapkamer gebruikt kunnen worden.

Voordat het dakbeschot erop kan, wordt de ruimte tussen de dakbalken geïsoleerd met houtvezelplaten en steenwol, afgedekt met dampremmende folie. De houtvezelplaten moeten er als eerste op en daar hebben we vandaag ook aan gewerkt.

9 augustus 2021 – we hebben nog lang niet genoeg leemwikkellatjes schoongemaakt, dus dit stoffige karwei stond ook vandaag weer op het programma en ook nog op de nodige dagen na vandaag.

De leemwikkellatjes in het plafond van het tussenvloertje in de puntkamer komen op halve “balken” te liggen. Hierdoor krijg je – net als bij de originele vloeren- het idee dat het hele balken zijn met een groef erin waar de latjes zitten.

In totaal zijn er 4 nepbalken nodig, waarvan 3 van ruim 4 meter lang. 2 hadden we vorig jaar al gedaan en de 3e, die al klaar lag te wachten, was vandaag aan de beurt. Voordat die erop kon, moesten eerst de bevestigingspunten gemaakt worden. Om het zoveel mogelijk op een balk te laten lijken, maken we de plank onzichtbaar van bovenaf vast.

Nadat de 4 ophangpunten gemaakt waren kon de plank er tegenaan. Dat geen redelijk soepel en even later zaten de 8 schroeven erin. Om het stevig vast te zetten hebben we ook nog montagekit gebruikt en de plank met lijmklemmen extra vast gedrukt. Als de lijmklemmen er morgen af gaan, kunnen de latjes erop die af zijn.

De 4e (nep)balk moet nog; die bestaat uit 2 stukken, omdat er in het midden een staander in de weg staat. We kunnen de onderdelen al wel maken, maar nog niet vastmaken omdat er steigerbuizen in de weg zitten.

’s Middags hebben we de eerste leemwikkellatten definitief vastgezet met een klein beetje kit en 2 tackers. Het heeft niets te houden, maar ze moeten niet verschuiven als je er met iets tegenaan stoot.

In totaal moeten we bijna 10 strekkende meter doen. De eerste meter ligt nu vast, dus nog 9 te gaan. Ook liggen er nog de nodige latjes klaar om geïmpregneerd te worden. We denken ongeveer een kwart van het totaal schoongemaakt en de vraag is of we er genoeg hebben…..

Het laatste karweitje van de dag was weer een baan houtvezelisolatie afmaken. We hebben nu 2 banen tot aan de nok gedaan, nog 6 te gaan en dan is 1 kant af.

11 augustus 2021 – de lijmklemmen van de plank die de leemwikkellatjes ondersteunt konden eraf en gelukkig bleef de plank hangen. Iets anders hadden we eigenlijk ook niet verwacht.

Ook vandaag waren er weer de nodige stofwolken zichtbaar in de werkplaats bij het schoonmaken van de wikkellatjes. We hebben er weer een aantal schoongemaakt, op maat gezaagd, geïmpregneerd en in de eiken beits gezet. Klaar om morgen vastgezet te worden.

Het laatste karweitje van de dag was weer het zagen van houtvezelplaten voor de isolatie van de puntkamer. Tijd om ze erop te zetten was er niet meer, dat doen we morgen.

12 augustus 2021 – het werk was deels hetzelfde als de afgelopen dagen, waarbij de leemwikkellatjes voor het tussenplafond in de puntkamer hun cyclus weer doorliepen: schoon borstelen, naborstelen, op maat zagen, impregneren, beitsen en vastmaken.

De helft van de eerste rij zit er inmiddels op. Verder hebben we in de puntkamer nog wat houtvezelisolatieplaten vastgezet. We moeten nog 1 plaat doen en dat is dit gedeelte af.

27 augustus 2021 – het grootste deel van de werktijd werd besteed aan de puntkamer; de nodige leemwikkellatjes zijn geborsteld, op maat gezaagd, geïmpregneerd en in de rustiek eiken beits gezet. Morgen gaan ze erop.

Daar waar de langste wikkellatten moeten kom is nu een doorgang om via de ladder op het tussenvloertje te kunnen komen. Om verder te kunnen hebben we ladder op een andere plek neergezet.

In de middelste baan van wikkellatten komen 2 lampjes die zo min mogelijk moeten opvallen. We hadden wat verzonnen en de lichttest viel positief uit, we gaan dit doen. Later bedachten we dat het bij deze constructie geen lampjes kunnen vervangen, we moeten het dus anders oplossen.

Aan het dakkapelloze dakdeel van de puntkamer gingen de laatste platen houtvezelisolatie erop. We kunnen nu verder met de steenwol isolatie. Om de steenwol goed op z’n plek te houden doen we tegelijkertijd dampremmende folie op de balken.  

28 augustus 2021 – de wikkellatjes die we gister schoongemaakt hadden konden in de rustiek eiken beits gezet worden en niet lang daarna hebben we ze vastgemaakt op het plafond van het tussenvloertje. Rond het middaguur was de eerste en tevens breedste rij af.

Nog 2 rijen te gaan. Voor de laatste rij moeten we eerst een bevestigingsbalkje maken, zodat we ook weten hoelang de wikkellatjes moeten worden. 

Het vastmaken van het balkje voor de derde rij leemwikkellatjes ging niet soepel, want het balkje wat we vorig jaar gemaakt hadden was 5 cm te kort. Een hele nieuwe maken kost behoorlijk wat tijd, dus hebben we voor een verlenging gekozen. Het moet wel weer geverfd worden, maar dat doen we deels als het balkje min of meer op z’n plaats zit.

We hebben ook weer wat wikkellatjes schoongemaakt en zijn nu (hopelijk) over de helft. Van de langste hadden we er een paar over en die hebben we als test op de derde rij gedaan. Dat ging prima. Volgende keer gaan we het 2e bevestigingsbalkje voor de derde rij maken.

29 augustus 2021 – op de opruimdag stond er ook nog echt werk op het programma, want hoog in de puntkamer bij de nok, hebben we Douglashout in de notenbeits gezet. Hiermee wordt het donkerder en na 2 lagen lijkt het op afstand op oud eikenhout en dat is precies de bedoeling.

2 september 2021 – de staanders en de nok van deze toekomstige ‘master bedroom’ zijn van Douglas hout en dat steekt te modern af tegen het oude eikenhout van de tussenwand en de achtergevel.

Eerder hadden we al ander Douglashout (o.a. in de koeienstal) verouderd met 2 lagen notenbeits en dat hebben we nu met dit hout ook gedaan. Het wordt hierdoor natuurlijk geen eikenhout, maar in het geheel ziet het er aanzienlijk beter uit.

Van de eikenhouten achtergevel die in het zicht blijft hebben we wat balken schoongemaakt en geïmpregneerd. Tussen de balken in moeten we nog wel nog isoleren en vanwege de onregelmatigheid van het hout wordt dat nog een aardige uitdaging.

Wat al verwacht was, het tweede stuk van de 3e oplegbalk voor de wikkellatjes was net als de eerste ook 5 cm te kort. Voordat die erop kon, moest er dus een stukje aan gezet worden. Toen dat gedaan was kon die erop, al viel het niet mee om hem op de juiste plaats te krijgen. Bij de vierde poging waren we tevreden.

Voor de zekerheid hebben we er nog een tijdelijk steuntje onder gezet en daarna zat het werk er op voor vandaag.

3 september 2021 – ook vandaag werden er weer de nodige wikkellatjes schoongemaakt en geïmpregneerd. Het einde komt weliswaar in zicht, maar af en toe hebben we ook het gevoel dat het niet op lijkt te schieten.

Voor de afwisseling hebben we ook gekeken of er een handigere manier was om de verf van de eiken vloerplanken af te krijgen, dan het eraf te schuren met de bandschuurmachine. Het eerste probeersel was de vandiktebank, maar dat was geen succes. Door de lijmresten aan de onderkant liep de plank niet goed door de machine, met als gevolg zwarte strepen. De plank eerst omdraaien werkte ook niet. We hadden gedacht dat de planken aardig recht zouden zijn, maar dat was niet zo. Het gevolg was dat maar een deel van de verf of de lijm eraf ging en je er ongeveer 1 mm aan elke kant af zou moeten halen om de rommel eraf te halen. De vraag is dan ook of je met de groef en veer verbinding nog wel een vlakke vloer krijgt.

Daarna hebben we geprobeerd de lijmresten eraf te krijgen met een staalborstel in de haakse slijpen en dat leek een betere optie. Juist doordat de lijm er niet helemaal af ging en er vlekken ontstonden, kreeg de plank een ouder uiterlijk. Hierdoor worden ze mooier en zouden ze zelfs te gebruiken zijn voor woonkamer2; in feite een promotie.

Voor de slaapkamer zoeken we wel naar een andere vloer, dat hoeft geen eiken ze zijn en die mag ook dunner dan 20 mm zijn.

4 september 2021 – van ’s ochtends totdat ‘s avonds de schemer intrad stonden er wikkellatten op het werkprogramma. Oorspronkelijk werden de latjes gebruikt om leem met stro vast te houden in wanden en vloeren. Toen we jaren geleden een paar doorgerotte vloeren en wanden gesloopt hebben, hebben we de wikkellatjes bewaard.

Eigenlijk alleen omdat het eikenhout was, want we hadden geen idee of we er nog iets mee konden doen.

Sommige latjes hebben wel zo’n 10 jaar her en der op diverse stoffige stapels gelegen, totdat we het idee kregen om ze te gebruiken voor het plafond in de toekomstige ‘master bedroom’. We hebben de meest bruikbare uitgezocht en konden aan de slag.

Met een staalborstel op de slijpmachine werd het meeste leem en vuil eraf geborsteld. De rest deden we met een stevige staalborstel op de haakse slijper, waarmee ook het zachtere hout (spint en houtworm) verwijderd werd. Dit alles leverde wel een enorme stofbende op.

Daarna kwam het op maat zagen. We hadden 3 verschillende lengtes nodig en omdat korter maken wel gaat, maar langer maken niet, zijn we begonnen met de langste. Ze hoefden niet naadloos op elkaar aan te sluiten; een kleine spleet tussen de latjes was geen probleem. Waren ze erg krom en werd de spleet meer dan een centimeter, dan  werden ze in de lengte ietsje rechter (maar niet te recht) gezaagd.

Twee verdiepingen hoger kwam er eerst een laag impregneerolie op, tegen schimmel en ongedierte. Die was -vanwege de warmte- snel droog en meestal kon dezelfde dag de rustiek eikenbeits erop. Omdat dit er alleen aan de zichtkanten op kwam, keken we welke kant van de latjes het mooist was.

Als laatste werden de latjes tussen de balken vastgemaakt met een dotje kit en een paar tackernagels. Hierbij probeerden we om de zeer verschillend gevormde latjes zoveel mogelijk in elkaar te passen. Op de latjes hebben we jute gedaan zodat het er van onderaf beter uitziet.

We kwamen wel een heel eind vandaag , maar helemaal af is het nog niet. Rondom de staander moeten we de bevestiging nog aanpassen er moet nog een goede oplossing voor de verlichting gevonden worden. Daar waar de lampen komen hebben we de latjes voorlopig los laten liggen. Als dit af is, dan kan de rest van de dampremmende folie en de isolatie erop en daarna de vloer.

5 september 2021 – omdat we het plafond gisteren net niet afgekregen hadden, besloten we dat vandaag maar te doen. Normaal is het werk op deze dag beperkt tot opruimen, stofzuigen, werken in de tuin en bramen/pruimen plukken, maar we wilden graag het plafond afmaken.

De laatste balkjes werden in de rustiek eiken beits gezet en omdat de natte kant aan de onderkant zat, hebben we ze meteen vastgezet. Op deze manier konden we verder en de latjes konden drogen. Niet zo heel veel later zaten alle latjes erop en hadden we er zelfs nog een paar over. Het was meer werk dan gedacht, maar het was het waard, want we hebben een mooi leemwikkellatjesplafond!

Nadat het laatste wikkellatje erop zat, was het tijd voor het traditionale opruimwerk. De stofzuiger had de afgelopen tijd goed z’n best gedaan, want de oogst aan leemstof en vuil was meer dan een halve emmer.

10 september 2021 – het grootste deel van de dag hebben we gewerkt op en aan het tussenvloertje van de puntkamer, de hoogste vloer in het huis. De stahoogte is hier ca. 1,4 meter en je staat dus in de punt van het nog ongeïsoleerde dak. Als buiten de zon schijnt is het warm en door de vernieuwde dakbedekking sta je hier hoog, droog en op dagen zoals vandaag ook warm.

Als test hebben we weer een paar vloerplanken schoongemaakt, geïmpregneerd en in de Tungolie gezet. We zijn er nog niet uit of ze zo bruikbaar zijn in woonkamer2, of dat ze nog iets donkerder moeten worden.

Bij de 2e baan wikkellatten hebben we extra planken gemaakt om de isolatie tegen te houden en ook hebben we aan het eind van de banen plankjes gemaakt. In de middelste baan komt verlichting, waarvan we vandaag het eerste lampje gemaakt hebben.

De 2 buitenste banen hebben we afgemaakt; eerst jute op de wikkellatjes, dan dampremmende folie (die geen damp, maar steenwolpluisjes moet tegenhouden) en vervolgens 2 lagen van 8 cm steenwol.

De opening tussen de bovenkant van de vakwerkwand en de onderkant van het tussenvloertje dichten we af met een 3 cm dikke plank, die we jaar gemaakt hadden. Na het weghalen van een steigerbuis, kon de plank erop. Er zitten wel behoorlijk grote kieren tussen de redelijk rechte plank en de vrij kromme vakwerkbalk en morgen gaan we kijken hoe we dat dichtmaken.

11 september 2021 – het hapje uit de afdekplank wat we gisteren afgetekend hadden, hebben we uitgezaagd. Dit betekende niet dat de plank goed paste. De bovenrand van het vakwerk waar de plank op rust is verre van recht, met overal spleten tot gevolg.

We hebben eerst geprobeerd om de balk vlakker te schaven, maar dat bleek al snel onbegonnen werk, want het verschil was minstens 6 mm. Het volgende idee was, om de spleten vanaf de achterkant met een klein flexibel latje dicht te maken. Dit gaan we doen. Helaas is er witte kit zichtbaar onder de plank en hier moeten we nog wat op verzinnen; afdichten of overschilderen. Het werd uiteindelijk dichtkitten met een speciale houtscheurenvuller voor vakwerk, die we nog hadden liggen.

Er is steeds beter zicht op waar in de puntkamer het Douglashout in het zicht blijft. Her en der gaan we het moderne Douglashout “verouderen” met 2 lagen notenbeits, zodat het beter past bij het oude hout. Dit keer was de voorkant van de balk van het tussenvloertje aan de beurt.

Op het tussenvloertje zijn we verder gegaan met de middelste baan. Helemaal afmaken kunnen we die niet, omdat eerst de elektra aangelegd moet worden. Bovenop het tussenvloertje komt een stopcontact en aftakking naar de 2 spotjes en de plafondlamp. Het enige wat nog ontbreekt is een passende schakelaar.

23 september 2021 – op het tussenvloertje van de puntkamer hebben we wat geïsoleerd, maar we kunnen het pas afmaken als het 2e lampje erin zit. Het lampje hebben we aan een leemwikkellatje vastgemaakt en in de rustiek eikenbeits gezet. Morgen gaat het lampje erin en daarna de rest van de jute, de folie en de isolatie.

24 september 2021 – een tijdje geleden al weer, hadden we als proef wat 8 cm dikke houtvezel isolatieplaten tussen het vakwerk van de achtergevel gelijmd. Vandaag stond het vervolg op het programma en hebben we de nodige platen op maat gezaagd. Het lijmen en dichtmaken van de kieren komt (over)morgen.

In sommige vakwerkvakken zaten nog extra planken die we er destijds op gedaan hadden om het trillen van de planken te verminderen bij het vastspijkeren van de leistenen op de achtergevel. Die anti-trillingsplanken zaten nu in de weg en dus gingen er eraf.

Op het tussenvloertje van de puntkamer kon het 2e lampje erin en nadat de kabels aangesloten waren, kon de rest van de jute, de folie en de isolatie erin. Ondertussen werd er ook een afwerkrandje gemaakt, die moet voorkomen dat je vanaf beneden tegen de kopse kant van de OSB platen aankijkt.

Toen het latje erop zat, konden we verder met vloer, waar we als eerste een extra steunbalkje gemaakt hebben. Het is niet allemaal haaks en recht, dus er moet gezaagd worden; een karweitje voor morgen.

25 september 2021 – er werd verder gewerkt aan het isoleren van de achtergevel. Tussen de balken in komt houtvezelisolatieplaat van 8 cm. Dikker gaat niet, want dan steekt het uit. De isolatieplaten worden zo goed mogelijk op maat gezaagd en dan op de planken gelijmd.

Vanwege de voorschriften van het Bauamt, hebben we de oude dakconstructie grotendeels vervangen door een nieuwe, waarbij het oude eikenhout noodgedwongen plaats heeft moeten maken voor nieuw Douglashout. Om het een meer passend uiterlijk te geven, gaan we het Douglashout wat in het zicht blijft ‘verdonkeren’ met beits. 

Het isoleren van het dakkapelloze dakdeel van de puntkamer schiet ook aardig op. We zijn bijna bovenaan met de 2 lagen steenwol van 8 cm, met daar overheen de dampremmende folie.

De rest van de werktijd ging op aan het leggen van de OSB-platen op het tussenvloertje van de puntkamer. Zoals op veel plaatsen, was het ook hier niet helemaal haaks, zodat er scheve stroken van de platen afgezaagd moesten worden.

Vanaf het tussenvloertje tot de nok ontbreekt de wand tussen de vide en de puntkamer. Voor zover wij kunnen nagaan heeft daar nooit een afdichting gezeten, waarschijnlijk omdat die ruimte bovenin niet gebruikt werd. Dit dichtmaken staat op de ‘to do’ lijst, maar tot het zover is, heb je vanaf het tussenvloertjes nog een mooi uitzicht op de oude zolder met de originele dakconstructie.

7 oktober 2021 – we zijn verder gegaan met het isoleren, dit keer boven het tussenvloertje. De houtvezelplaten zaten er al op en nu komen er 2 lagen steenwol van 8 cm op, afgedekt met dampremmende folie.

In het kader van de versnelde veroudering kreeg een Douglashout staander z’n tweede en laatste laag notenbeits. De kleur lijkt nu aardig op oud eiken waardoor het prima in het geheel past.

8 oktober 2021 – op het tussenvloertje zijn we verder gegaan met de OSB-platen. De grote platen zijn op maat gezaagd en vastgeschroefd en morgen komen de kleine stukjes.

9 oktober 2021 – bij het tussenvloertje op de puntkamer ontbraken nog wat stukken tussen de dakbalken en bij de Dachständer (= elektriciteitsaansluiting die hier via het dak binnenkomt). Die hebben we gezaagd en vastgezet en hiermee is het tussenvloertje is af! We kunnen weer wat afstrepen van de bijna eindeloze ‘to-do’ lijst.

De oppervlakte is ca. 2,85m bij 1,85m, met een stahoogte van 0 tot ca. 1,40m. Het oorspronkelijke doel van het vloertje was om goed bij de Dachständer en het kastje met de hoofdzekeringen te kunnen (iets wat wettelijk verplicht is) en de Dachständer en het zekeringenkastje te verbergen.

Naast de bereikbaarheidsfunctie kunnen we er wat spullen neerzetten en als we t.z.t. de elektra in de puntkamer gaan aanleggen, dan komt er ook een lamp en stopcontact op het tussenvloertje.

De eerste versie van het vloertje was meer dan dubbel zo groot en zat boven de hele puntkamer. Om het oude vakwerk van de achtergevel beter te kunnen zien, hebben we een deel van de balken weggehaald en het vloertje kleiner gemaakt.

Aan de rand van het leemwikkelplafond kon je nog door de latjes heen kijken. T.z.t. wordt dit dichtgemaakt als we de wand tussen vide en puntkamer gaan maken. Tot die tijd doet het afbreuk aan het geheel en daarom hebben we er jute, folie en een stook OSB opgelegd. Dit is t.z.t. meteen een stevige ondergrond voor de leemstenenwand.

De rest van de werkdag werd gevuld met het isoleren van het dak van de puntkamer. Het gedeelte boven het tussenvloertje is nu af en de rest bijna. Om hier verder te kunnen moesten we de ladder verplaatsen, want die stond in de weg.

We moeten ook nog nadenken over de manier waarop we op het tussenvloertje kunnen komen als de puntkamer daadwerkelijk een slaapkamer is. Een lange aluminium ladder is dan geen optie.

12 oktober 2021 – we moesten nog een klein stukje van het schuine dak van de puntkamer isoleren en dat hebben we vandaag afgemaakt. Ook de dampremmende folie zit erop. Nu de planken nog en het is af.

13 oktober 2021 – het vastschroeven van de houtvezel isolatieplaten was geen succes en we gingen kijken naar een andere manier om ze vast(er) te zetten.

Als eerste hebben we het geprobeerd met tackernagels van 64 mm, maar ook dat was geen succes, omdat ze er behoorlijk schuin in moesten. De isolatie was te zacht en het eikenhout te hard.

De laatste optie die we in gedachte hadden, was boren van gaten door de isolatie heen, met een diameter die ongeveer gelijk was aan het spuitstuk van de bouwlijm. Door de gaten heen en aan de zijkanten tussen het hout en de isolatie hebben we bouwlijm gespoten, in de hoop dat het ook achter de platen zou komen.

Deze bouwlijm was op PUR-basis, maar zet minder uit dan PUR-schuim. Het zet wel wat uit en op diverse plaatsen kwamen “lijmworstjes” naar buiten. Het ziet er wel komisch uit en hopelijk kunnen we het makkelijk weghalen als het wat uitgehard is.

Omdat we nog de nodige vierkante meters moeten beplanken hebben we weer planken schoongemaakt en daarna geïmpregneerd.

De staander die de nok ondersteunt aan de kant van de tuin kreeg nog een laagje notenbeits, waardoor het Douglashout qua kleur meer op eikenhout lijkt.

14 oktober 2021, we hebben de resten bouwlijm verwijderd, nadat we geconstateerd hadden dat de isolatieplatengelukkig stevig vastzaten. Op 2 plaatsen ontbrak nog een stukje isolatie en dat hebben we nu gezaagd en erin gelijmd.

Beneden in de werkplaats, waar het net geen 10 graden was, hebben we weer een paar planken schoongemaakt. Het gaat niet echt snel en de volgende keer letten we beter op wat voor soort sloopplanken we kopen.

Op de houtvezelplaten van de achtergevel komt leemstuc, maar die kan er niet zondermeer op. Eerst moet er een laag primer op de houtvezelplaten en als proef hebben we vandaag een paar platen gedaan. Het moet 48 uur drogen voor de eerste laag leem erop kan.

We proberen het gebruik van PUR-schuim zoveel mogelijk te beperken en het liefst zouden we dat spul helemaal niet gebruiken, maar voor het dichten van de gaten en spleten tussen het vakwerkhout en de isolatieplaten van de achtergevel konden we geen andere oplossing bedenken dan PUR.

15 oktober 2021 – we waren van plan om de tuin verder op te ruimen, maar dat kwam er niet van. De hele dag hebben we in de puntkamer gewerkt.

Bij de dunne spleten tussen isolatie en hout is het lastig inschatten hoeveel PUR-schuim erin kan en de PUR-bobbels die eruit gekomen waren, hebben we afgesneden. Het ziet er nu beter uit, maar we zagen ook dat er op sommige plaatsen geen PUR zat.

Omdat het vakwerkhout verre van recht en haaks is en ook de dikte behoorlijk uiteen loopt, moet de vulling daar op aangepast worden. Om het hout en de vulling (= isolatieplaat) beter op elkaar te laten aansluiten, hebben we waar nodig de kanten van de isolatieplaten afgerond.

Als voorbereiding op de leemstuc hebben we nog een aantal platen in de punt van het vakwerk in de primer gezet. Morgen gaan we de leemstuc proberen.

Het beplanken van het schuine dak lag al een tijdje stil en daarom hebben we er weer een paar rijen planken opgezet. We zijn nu bij het tussenvloertje, waar een paar korte stukken plank tussen de balken van het leemwikkelplafond op maat gemaakt moesten worden. Vanwege de uitsparingen en om dat er stukken in verstek gezaagd moesten worden, kostte het meer tijd dan verwacht.

16 oktober 2021 – het was 9 graden in de puntkamer toen we daar aan het werk gingen; gelukkig “warm” genoeg om met leem aan de gang te gaan.

De primer op de 2 testvakken met houtvezelisolatie zou (na ca. 48 uur) droog moeten zijn en dus kan de Oberputz (= middelfijn leemstuc) erop. De eerste poging was geen succes, want het viel er meteen weer af. De oplossing leek te zitten in nattere leem, want nadat we er wat water bijgedaan hadden, hield het wel. We hebben de 2 vakken gedaan en het ziet er meteen weer een stuk beter uit. Nu de 20 andere vakken van de achtergevel nog….

Om de volgende keer verder te kunnen met leemstuc hebben we nog wat vakken en uiteindelijke alle vakken in de primer gezet. Het is een roodachtige primer, die opdroogt als een soort oudroze. Omdat dit op zich niet zo slecht staat, gaan we nadenken of de vakken wit worden, of een kleurtje krijgen.  

De nodige resten PUR-schuim hebben we tussen het vakwerk en de isolatie geperst, zodat er minder leem in hoeft.

Het beplanken begon met de 2 resterende lastige stukjes tussen de balken in. We hebben geprobeerd ze zo goed mogelijk aan te laten sluiten, maar omdat alles krom en scheef is, zijn spleetjes niet te voorkomen.

Op 2 plaatsen was de spleet wel erg groot en daar hebben we een stukje van een leemwikkellat in gedaan.

Toen de 2 lastige stukken erop zaten hebben we nog 2 makkelijke rijen gedaan. We wilden perse de planken erop zetten tot aan het tussenvloertje. Iets meer dan de helft zit er nu op.

7 december 2021 – daar waar mensen al eeuwenlang op zoek zijn naar werkende verjongingskuren, zijn wij op zoek naar een goede en praktische verouderingskuur voor de eiken planken, zodat ze beter passen in het huis. Ze zien er nu te mooi en te nieuw uit.

Dit zijn de eerste resultaten, na een behandeling met (a) een roterende staalborstel (de zachtere delen gaan eraf en de planken worden iets ruwer). Daarna (b); een verfafbrander (die het hout donkerder maakt) en tenslotte (c), een laag oude lijnolie (die de nerf duidelijker naar voren laat komen). Voordat we verder gaan, willen we eerst kijken hoe het staat.

Het is namelijk nog een hele klus om zo ruim 60 vierkante meter te doen en dus willen we vooraf zeker weten dat het goed staat.

2022

21 mei 2022 – op dit moment staat de puntkamer bovenaan op het ‘to do lijstje 2022’ en we zijn hier dit jaar heel wat van plan. De tijd zal leren hoever we komen. 

vandaag zijn we verder gegaan met het stuken van de achtergevel en het aftimmeren van het dak. Omdat we het vakwerk van de achtergevel zichtbaar willen laten aan de binnenkant, kunnen we dus geen isolatie op het hout doen, maar alleen ertussen. Hier zit houtvezelplaat en daar overheen komen een aantal lagen leemstuukwerk. Omdat het hout verre van recht is, is dit vullen soms een heel gepriegel.

Bij het aftimmeren van het dak zijn we nu boven het tussenvloertje. De onderste plank op het vloertje duurde wat langer, want daar moest in verstek een stuk af over de hele lengte. De planken daarna gaan weer makkelijker (al blijft het krom en ongelijkmatig sloophout) en normaal gezien duurt het niet lang meer voordat dit karweitje afgestreept kan worden.

28 mei 2022 – het grootste deel van de dag hebben we gewerkt aan de achtergevel en het dak. Het vakwerk van de achtergevel heeft 22 vakken in allerlei vormen en in elk vak moet leem op de isolatie komen. Vandaag hebben we weer 2 vakken gedaan, waardoor de hoek rechtsonder al aardig af is. Na een laag leem ziet het er meteen een stuk “echter” uit.

Het aftimmeren van het dak schiet en doordat we wat langer doorgingen, zijn we nu aan de achterkant tot bovenaan gekomen. De bovenste plank moet in versterk gezaagd worden en vanwege de veer en groef moet die er vanaf de zijkant opgeschoven worden. Bij het laatste stuk gaat dat niet, dus daar zagen we de achterkant van de groef af.

Voordat de laatste rij planken erop ging, hebben we de plaats van de dakbalken opgemeten. Als we later wat tegen het dak aan willen zetten, dan is het handig om precies te weten waar de dakbalken zitten.

1 juni 2022 – het was weer een puntkamerdag vandaag. Toen we in 2020 een steiger gingen maken voor het tussenvloertje, hadden we wat steigerbuizen op het vakwerk van de achtergevel gelegd. Deze buizen zaten inmiddels behoorlijk in de weg, want de betreffende vakken konden niet gestuukt worden.

We hebben de steiger aangepast, zodat er geen buizen meer op het vakwerk liggen en tegelijkertijd hebben we de steiger vergroot, zodat we nu bij de hele achtergevel kunnen. Toen de buizen weg waren, konden de gaten in de isolatie gevuld worden met brokken leem. Als dit droog is, kan de leemstuuk erop. 

Omdat het oorspronkelijke vakwerk niet in lijn staat met het nieuwe dak, levert de aansluiting tussen gevel en dak aan de rechterkant een probleem op. Hier zit een rare spleet, die niet gedicht kan worden met leem. Een afwerkrandje (plint) van oud eikenhout was de oplossing, waarbij we er wel rekening mee moesten houden dat ook aan die kant van het dak nog planken komen.

Aan de linkerkant zat een centimeters dikke speel tussen een gevelbalk en een dakbalk en ook dit is lastig te stuken. Dit hebben we opgelost met een klein reepje oud hout en zeker vanaf de puntkamervloer lijkt het altijd zo gezeten te hebben. De vakken zijn nu klaar om gestuukt te worden.

2 juni 2022 – er kon weer een karweitje afgestreept worden, want de laatste plankjes van de aftimmering van de linkerkant van het dak gingen erop. Het kostte wat meer tijd dan verwacht en dat kwam onder meer doordat daar een elektriciteitskabel loopt. Het gebruikte sloophout, wat niet allemaal even recht en maatvast is, geeft het een ‘old look’ en dit is precies de bedoeling. Nu de andere kant nog, waar de dakkapel zit.

Het laatste vak aan de rechter onderkant was als eerste aan de beurt. Door de schuine balk is dit een wat apart vak; breed van boven en erg smal een de onderkant. Het stuken viel niet mee, ook al omdat de schuine balk verre van recht is. We krijgen soms het idee dat er boomtakken gebruikt zijn, want zo rond lopen de balken en soms zit de schors er nog op.

Daarna was het grote vak bovenin aan de beurt, wat min of meer in tweeën wordt gedeeld door een staander die de nok ondersteunt. Boven dit vak zit nog een oorspronkelijke scheve driehoek van planken, die we hebben laten zitten. Het stuken onder die driehoek ging prima en aan de rechterkant konden we tegen de afwerklat aan stuken, die er pas ingezet was.

In dit deel van het pand heeft nooit elektriciteit gezeten. Tijdens de bouw was dat er nog niet en toen het er wel was is het nooit aangelegd. Anno 2022 is elektriciteit erg handig en dus komt dat hier ook. We hebben wat voorbereidende werkzaamheden verricht (o.a. opruimen om erbij te kunnen), om te voorkomen dat we straks alles weer open moeten slopen.

De resterende werktijd werd gebruikt om te overleggen over de indeling aan de kant van de dakkapel. Daar moeten laden(kasten) komen, een wastafel en mogelijk ook een toilet. Uiteraard gaan we het merendeel hiervan zelf maken.

3 juni 2022 – om beter de kunnen werken, zijn we maar eens gaan opruimen. De balken die we nodig denken te hebben, hebben we apart gelegd en met de resten isolatie en lijm konden we 2 vuilniszakken vullen.

In het vakwerk van de achtergevel zitten ook kleine vakjes. Deze zijn niet per definitie makkelijker om te stuken, want dat hangt af van de aansluiting tussen de isolatie en het hout rondom het vak. Op de stuuklijst voor vandaag stond o.a. zo’n klein vak en dat is nu ook gedaan.

Zoals eerder gezegd, gaan we ook hier elektriciteit aanleggen. We moeten nog kijken waar er stopcontacten, maar er komt in ieder geval een dubbel stopcontact op de nokstaander. Omdat we er later niet meer bij kunnen, hebben we nu vast de kabel getrokken en het stopcontact erop gezet.  

Nu de kabel getrokken is, kunnen we onderaan het vakwerk van de achtergevel een plintbalk gaan maken. Dit wordt een ca. 4,5 cm dikke en 9 cm hoge plint van een oude eiken balk, die de illusie moet geven dat het een balk van het vakwerk is. Aan de andere kant van de kamer hebben we dat ook gedaan en het ziet er best wel aardig uit.

Het idee is om oude dakbalken tegen de planken aan te zetten, zodat het op het oude dak lijkt. Bij de sloop van het oude dak hebben we bruikbare dakbalken bewaard. Een aantal van die balken hebben we ontspijkerd, schoongemaakt en geïmpregneerd.  Om te zien hoe het staat, hebben we zo’n balk tegen de planken aan gezet. Het staat goed, waarmee de dakbalkproef geslaagd is.

4 juni 2022 – ook vandaag stond het stuken van de vakken in de achtergevel op het programma. We hebben weer een paar vakken gedaan, waaronder het vak waarvoor we een afwerkrandje gemaakt hebben. Het schiet inmiddels aardig op en we zijn ruim over de helft.

6 juni 2022 – vanwege Pinksteren doen we geluidsarme karweitjes, waaronder het stuken van in de puntkamer. Behalve het roeren met de mixer maakt dit nauwelijks geluid. Het deel boven de steiger is nu af en ook onder de steiger schiet het aardig op.

7 juni 2022 – in de puntkamer en de vide gaan we oude, veelal niet-rechte, dakbalken terugzetten. Hiervoor moeten de balken wel ontspijkerd en schoongemaakt worden. Dit is een aardige klus, want er zijn balken met meer dan 100 spijkers en nagels. Het leuke is, dat je de hele geschiedenis van de spijker tegenkomt, van handgesmede spijkers tot stalen betonnagels.

8 juni 2022 – in de puntkamer hebben we een deel van het vakwerk van de achtergevel geïmpregneerd. Dit was nog niet gedaan en het is – vanwege spetters – handig om dit te doen voor je de vakken gaat afwerken.

Een groot deel van de dag hebben we oude dakbalken ontspijkerd. De balken die we nodig hebben in de puntkamer en de vide hebben we wel (denken we), maar een groot deel moet nog ontspijkerd worden. De oogst van vandaag was een nagel en spijker assortiment van ruim 1,5 kilo. 

9 juni 2022 – het komt regelmatig voor dat een karweitje veel langer duurt van verwacht en dat was ook zo, toen we een slecht stukje hout in de achtergevel gingen vervangen. Er bleef maar vermolmd hout uit het groter wordende gat komen.

We hadden dit duidelijk gemist bij het beplanken en uiteindelijk kwam er op het hele deel een afwerklat. Nu lijkt die nog nieuw, maar zodra de impregneerolie droog is, is het net zo oud als de rest. Met recht kan dit een tijdrovende houtwissel genoemd worden.

21 juni 2022 – op het vakwerk van de achtergevel van de puntkamer, gaan we een nieuwe afwerkmethode proberen. Voorheen deden we er een laag Feinputz op en dan 2 lagen leemverf in de gewenste kleur. Nu wordt het een laag Feinputz die al de gewenste kleur heeft middels natuurlijke kleurstoffen. In dit geval is dat wit en als het bevalt hoeven we geen 2 keer meer te verven. Hoewel tijd hier niet het meest belangrijke criterium is, is het mooi meegenomen als je zo de nodige uren/dagen kunt besparen.

Voor we het nieuwe afwerkspul gaan testen, willen we eerst het hout van het vakwerk af maken, zodat het makkelijker schoon kunnen maken. We doen er een laag noten beits op, zodat het hout een mooiere kleur krijgt en ook minder stoffig is.

Aan de onderkant van het vakwerk in de puntkamer moet een plint komen, als afscheiding tussen de vloer en het leem. Normaal is dit de onderbalk van het vakwerk, maar omdat de nieuwe vloerbalken hoger zijn de oude, gaat dat hier niet.

Hiervoor gebruiken we een 3 meter lange oude dakbalk van ca. 10×10 cm, die we in de lengte doormidden zagen. Omdat het keihard eikenhout is,  de balk krom en getordeerd is en er resten van spijkers in zitten, valt het doorzagen niet mee. Wat later dan gepland was het halveringswerk klaar en over het resultaat zijn we redelijk tevreden. Nu kunnen de 2 stukken verwerkt worden in de achtergevel.

22 juni 2022 – om de halve balken erop te kunnen zetten, moeten er hapjes van ca. 2 cm diep uit alle staanders van het vakwerk gehaald worden en ook moet er wat houtvezelplaat weg geschraapt worden. We doen dit op de ouderwetse manier met hamer en beitel.

Omdat het vlakbij de vloer zit en het oude eikenhout keihard is, is het een lastig tijdrovend karweitje om de hapjes eruit te halen. Hard met de hamer slaan gaat niet vanwege de Schiefers op de gevel. Vandaag hebben we de hapjes links eruit gehaald, morgen kunnen we de halve balk er hopelijk op zetten.

23 juni 2022 – we hebben de eerste plintbalk op z’n plaats gezet, om te kijken of alles past. Dat was gelukkig het geval, al moesten we vanwege de kromheid de plintbalk wel aandrukken met plankjes.  Voordat die geïmpregneerd kan worden en definitief vastgemaakt kan worden, moet er eerst nog een stukje van 34 cm aangezet worden, omdat de balk net iets te kort was.

[Hiervoor hebben we een stukje van een andere oude eiken dakbalk gebruikt. Omdat de verbinding nauwelijks belast wordt, hebben we het koud op elkaar gelijmd, met voor de zekerheid een diagonale schroef van 10 cm lang. Na het lijmen hebben we de versgezaagde delen van het vakwerk en de balk geïmpregneerd. 

Omdat de lijm en de impregneerolie een tijdje moet drogen, zijn we aan de plintbalk van de rechterkant begonnen. Ook hier moeten hapjes uit 5 staanders worden gehaald en het lukte vandaag om de eerste te doen.

De nieuwe vloerbalken (die hoger zijn dan de oude) en de nieuwe vloer, konden niet tegen het oude vakwerk van de achtergevel aan gezet worden, omdat die gevel verzakt en scheef is (en dat wilden we zo houden). Het gevolg was, dat er overal spleten zaten, waar wind en vliegend ongedierte vrije doorgang hadden.

In een slaapkamer zijn deze spleten niet wenselijk en dus moesten ze dichtgemaakt worden. Na wat wikken en wegen hebben we gekozen voor reepjes van 2 cm dikke houtvezelisolatieplaten. Afhankelijk van de plek zitten er 2 of 3 lagen op elkaar, met een breedte van 2,5 tot 6,5 cm.

24 juni 2022 – de lijmpoging om de plintbalk te verlengen was gelukt en we konden de balk in al z’n kromheid erop zetten. Dat viel niet mee, maar met de nodige planken en spieën om het aan te drukken, kregen we de balk aardig op de juiste plaats. De balk zit met schroeven vast aan het vakwerk. De 6 mm dikke schroeven zitten verdiept in een gat van 18 mm. Later komen hier stukjes vakwerkpen op, waardoor het nog wat “echter” lijkt.

Hier en daar zitten er kieren tussen de plintbalk en de isolatieplaten. Dit is lastig met het leemstuken en daarom hebben we hier latjes in gelijmd.

Nu de plintbalk erop zit, kunnen we verder met het leemstuken van de onderste rij vakken. Omdat de ondergrond van deze vakken vrij vlak is, kan er meteen Oberputz op. Het is niet nodig om er eerst Unterputz op te doen en dat scheelt de nodige tijd en materiaal.

28 juni 2022 – vandaag stond er wat nieuws op het programma in de puntkamer. De laag Feinputz die normaal als laatste op het vakwerk komt, met daarna 2 lagen witte leemverf, doen we er nu als 1 laag op. Deze, voor ons nieuwe, afwerklaag is van zichzelf al wit en extra verf is in principe niet nodig.

We zijn bovenaan in het vakwerk begonnen en het werkt wat anders dan met pure leem. De maximale laagdikte is 2 mm en het heeft een pasta-achtige structuur. In tegenstelling tot leem is het niet onbeperkt houdbaar, maar moet het binnen 24 uur verwerkt worden. Je mag er naderhand geen water bijdoen om het dunner te maken.

We zijn wel tevreden met het resultaat. Het is even afwachten hoe het er uit ziet als het droog is, maar op dit moment zien we het wel zitten om de hele achtergevel hiermee te doen.

Omdat de linker plintbalk erin zit, kunnen de aangrenzende vakken in de Oberputz gezet worden. De ondergrond is vrij vlak en daardoor is hier geen Unterputz nodig. We konden ruim 1,5 vak doen en toen was de emmer leemstuk leeg; morgen gaan we hiermee verder.

Op de puntkamer stond ook het vervolg van de rechter plintbalk op het programma. Uit 4 staanders moesten nog hapjes gehakt worden; dat lukte vandaag. Wat iets minder goed lukte was de plintbalk erop zetten om te kijken of die paste. Er zat wat isolatie in de weg en toen die weggehaald was, paste die al beter. Hopelijk zit die echt goed als de schroeven erin zitten.

Het laatste karweitje van de dag was het impregneren van de achterkant van de plintbalk en de hapjes die uit de staanders gehaald waren. Vannacht kan de impregneerolie drogen en dan kan morgen de 2e plintbalk erop.

29 juni 2022 – een deel van het werk was hetzelfde als gisteren; we hebben gewerkt aan de vulling van het vakwerk en de plintbalk.

Er zit een redelijke tolerantie in de hoeveelheid water waarmee je de witte afwerklaag moet aanmaken. Om het effect hiervan te kunnen beoordelen, hebben we bij de eerste emmer wat minder water toegevoegd. Het voelde wat dikker aan en het was lastiger om streepvrij te werken. Met een soort spons hebben we daarom de strepen weggewerkt.

Voor wat betreft de hoeveelheid water, gaan we nu tussen de eerste en tweede hoeveelheid in zitten. Dit beviel beter en we zijn verder gegaan met de rij vakken onder de bovenste rij. Nadat deze vakken gedaan waren, was er nog een beetje over; precies genoeg om nog een klein vakje te doen.

Voordat de rechter plintbalk erop kan, hebben we ook hier de spleet tussen de vloer en de gevel afgedicht met reepjes houtvezel isolatieplaat. Omdat het oude vakwerk scheefstaat ten opzichte van de vloer (die als het goed is redelijk waterpas ligt), zitten er op sommige plaatsen 6 cm isolatie en op andere plaatsen 4 cm.

Vanwege de kromheid van het hout ging de plintbalk er niet echt soepel op. Er waren extra schroeven nodig om hem op z’n plaats te krijgen. Om het stuken minder lastig te maken, hebben we ook hier weer dunne latjes tussen de plintbalk en de isolatie gedaan.

Ook aan deze kant was de plintbalk tekort en moest er een verlengstukje op. Dit keer hebben we het verlengstukje er als laatste op gezet en dat ging makkelijker. Het stukje is vastgezet met een verdiepte schroef, zodat later ook hier een vakwerkpen in kan.

Met het vastzetten van het verlengstukje zat ook de 2e plintbalk erin en kan er weer een karweitje afgestreept worden.

30 juni 2022 – vlak onder het deels ongeïsoleerde dak van de puntkamer, waar we aan het werk waren, was het ’s ochtends al meteen  goed te merken dat het vandaag warm zou worden.

Vandaag stond ook de aanleg van de elektra in de puntkamer op het programma. Als dat nu gedaan wordt, dan kan het grootste deel van de kabels nog uit het zicht gelegd worden. Om de plafondlamp op te hangen, was het nodig om een gat van 12 mm door de 20 cm dikke nog te boren. Dit ging verre van soepel en toen een boor vastliep, was die alleen nog met een moordenaar los te krijgen.

Om ongewenste zaagselneerslag te voorkomen, kunnen we pas verder boren als de witte afwerklaag droog is. Vanaf de steiger en de trap hebben we een groot vak aan de rechterkant afgewerkt en net als gisteren, was er nog genoeg over voor een klein driehoekig vakje.

De elektra in de puntkamer is relatief simpel; her en der komen er wat dubbele stopcontacten en er komt een dubbele schakelaar bij de ingang, waarmee de plafondlamp en de lampjes in het leemwikkelplafond apart aan en uit gezet kunnen worden. Omdat het nog een soort bouwplaats is, gebruiken we zwarte spatwater- en stofdichte stopcontacten en schakelaars en zien later wel of we die nog vervangen (waarschijnlijk niet).

1 juli 2022 – het werk was deels een kopie van gisteren. Het laatste vak boven de steiger is nu wit en omdat er geen klein vakje meer over is, hadden we wat minder aangemaakt en de hoeveelheid klopte aardig. We kunnen nu verder met de vakken onder de steiger.

Aan de onderkant zijn nog de nodige vakken waar eerst Oberputz op moet, voordat de witte afwerklaag erop kan. Vandaag hebben we het vak waar we eerder aan begonnen waren afgemaakt en nog een ander vak gedaan. Unterputz is hier niet nodig, omdat de houtvezelisolatie vlak genoeg is voor Oberputz.

De elektriciteit is voor zover mogelijk af, dus er is nu spanning in de puntkamer. Er komt nog een wastafel bij de dakkapel en daar moet t.z.t. ook een stopcontact en lamp komen. De rest is wel af; er ligt nog geen vloer en we hebben nog geen bed, maar wel stopcontacten voor de bedlampjes.

2 juli 2022 – we denken erover om een wc te maken en als een soort van ‘artists impression’ hebben we een oude deur een wc zitting op de beoogde plek gezet. Hierbij moet er rekening mee gehouden worden, dat het schuine dak hier nog beplankt moet worden.

5 juli 2022 – het werk was deels een voortzetting van vorige week, want ook vandaag stond het vakwerk van de achtergevel weer op het programma. Naast het linker raam is er weer een wit vak bijgekomen en een vak aan de onderkant is voorzien van Oberputz. Na de Oberputz wordt het hout gebeitst. Dat ziet er niet alleen mooier uit, het is ook makkelijker schoon te maken.

We hadden nog wat van het witte afwerkspul over en dat hebben we als test op een stuk houtvezelisolatieplaat gedaan. Normaal komt er eerst primer en leem op en nu dus meteen de afwerklaag. We zijn benieuwd of het zo ook kan, want het zou handig kunnen zijn.

Boven het tussenvloertje van de puntkamer is de wand tussen puntkamer en vide open. Bij de koop zaten hier een paar planken, maar hoewel de puntkamer en vide van 2 verschillende eigenaren waren, heeft hier nooit een dichte wand gezeten.

Aan de kant van de vide willen we in deze bovenste punt een vakwerk(je) gaan maken, wat zoveel mogelijk een geheel wordt met het vakwerk wat er al zit. Het is vooralsnog de bedoeling, om dit vakwerk waar dat kan met leem te vullen.

Met planken hebben we een ‘artist impression’ gemaakt van het toekomstige vakwerk en na wat geschuif hadden we een versie waarover we tevreden waren. Het is deels een kopie van de achtergevel, met een eigen variatie. We gaan nu kijken of we passende oude eiken balken, want het moet wel een geheel met het al bestaande vakwerk vormen.

De kant van de puntkamer moet ook afgewerkt worden en daarvoor gebruiken we sloophout planken. De planken worden ook gebruikt om de leemstenen tegenaan te leggen en daarom moeten ze de planken op de juiste afstand vanaf de voorkant van het vakwerk komen te leggen, rekening houdend met de lagen leemstuk die er nog opkomen.

Dit keer gebruiken we de achterkant van de planken; dat scheelt een hoop schoonmaaktijd, omdat we niet alle verf eraf hoeven te halen.

6 juli 2022 – we gingen verder waar we gisteren mee geëindigd waren. Het laatste vak van de rij van de ramen heeft nu ook de witte afwerklaag en we kunnen nu aan de laatste en onderste rij beginnen. Op sommige van deze vakken moet nog wel eerst een laag Oberputz en een deel van het vakwerk hout moet nog gebeitst worden.

De afwerktest op de isolatieplaat is vooralsnog geen succes, want het zit vol met scheuren. Misschien scheelt het als we er eerst primer op doen en daarna het witte afwerkspul.

De hoeveelheid Oberputz die we aangemaakt hadden was eigenlijk bedoeld voor 1 vak, maar door de onnauwkeurige weegschaal was het behoorlijk wat meer geworden. Net genoeg voor 2 vakken.

Na wat zoekwerk tussen de voorraad oude eiken balken, gaan we een oude vakwerkstaander (van ca. 13 x 13 cm en 230 cm lang) her gebruiken voor het vakwerkje tussen de vide en puntkamer. De balk heeft wel de nodige slechte en nog slechtere plekken, maar we hopen er wat bruikbare stukken van ca. 80 cm lang uit te kunnen halen.

Voordat we het eerste stukje op maat gaan zagen, hebben we een mal van een plank gemaakt. Die paste goed en kan als voorbeeld gebruikt worden.

De balk die we gebruiken is niet voor niet afgekeurd, want er zitten behoorlijk wat slechte plekken in. We hebben eerst een stuk globaal op lengte afgezaagd en schoongemaakt met de roterende staalborstel. De hardste borstel is bijna een frees en alle zachte (= meestal slechte) stukken verdwijnen in stofwolken.

Uit de rechte kant moest nog een flinke hap gehakt worden en daarna was het klaar voor gebruik. Uiteraard wordt het nog goed in de impregneerolie gezet, want we hebben al genoeg last van ongewenste knagers.

Om de leemstenen een stevige ondergrond te geven, hadden we een strook OSB-plaat gezaagd. Gelukkig bedachten we op tijd, dat eerst de schuine balk van het vakwerk erop moet en daarna pas de OSB-strook.

Het vakwerkje boven het tussenvloertje tussen de vide en de puntkamer is een grensgeval, want hoort dit bij de puntkamer of bij de vide?

7 juli 2022 – het eerste vak van de onderste en laatste rij kreeg een witte afwerklaag en het einde van dit karwei komt in zicht. Op een paar vakken moest eerst nog Oberputz, maar dan is dit vakwerk af.

Bovenop de wand aan de andere kant moeten wat vakwerk komen om het af te dichten. Gisteren hebben we de horizontale balk gemaakt en vandaag de schuine. Ook hiervoor hebben we eerst een mal op ware grootte gemaakt. Dit keer vonden we vrij snel een oud eiken balkje in de voorraad.

Het balkje had de goede breedte (ca. 11 cm) en dikte (ca. 12 cm) en moest alleen op lengte gezaagd worden, in verstek.

Toen we bezig waren, bleek het toch iets meer werk, want er moest nog een flink hap uit op de plaats van het tussenvloertje.

De staander van gisteren was van een wand die gevuld was met steen en dit stuk was van een wand die met leem gevuld was. In het midden zit dan namelijk een v-vormige groef (te zien op de foto hieronder) waar de zogenaamde leemwikkels in vallen.

Bij het schoonmaken met de hardste staalborstel bleek dat dit zeer hard eikenhout is. Zo hard, dat er behoorlijk wat vonken van de staalborstel af kwamen. In tegenstelling tot gisteren, waarbij stofwolken zacht/slecht hout de lucht in gingen, bleef dat nu beperkt tot wat vuil.

Het mooie van het erg harde eikenhout is, dat er eigenlijk geen ongedierte in zit, want zelfs volhardende knagers bijten hierop hun tanden stuk.

De werkdag werd afgesloten met impregneren van de 2 balkjes die bovenin de wand tussen vide en puntkamer komen en de planken van de achterwand die achter de balkjes komt. Dit tegen schade door ongedierte en schimmel.

8 juli 2022 – de hoeveelheid wit afwerkspul die we aangemaakt hadden, was wat aan de royale kant. Omdat het niet zo heel lang houdbaar blijft, hebben we het opgemaakt en het was bijna op de gram na precies genoeg om nog een tweede vak te doen. Daarna was de Oberputz aan de beurt en hier kon een mijlpaaltje genoteerd worden.

Het laatste vak van de achtergevel kreeg z’n Oberputz! Van enkele andere vakken waar al Oberputz op zat moest de aansluiting met de plintbalk nog gemaakt maken en dit ging vrij probleemloos. De leemwerkzaamheden aan de achtergevel zijn hiermee afgerond.

Bovenin het vakwerkje tussen de vide en puntkamer komt geen leem. Op de meeste van de soortgelijke plaatsen in het pand zitten namelijk planken. We hebben een driehoek uit een oude plank gezaagd en die zit nu bovenin.

Van wat restjes houtvezelplaat die we nog hadden, hebben we strookjes gezaagd en daarmee de ruimte opgevuld tussen de dakplanken en de bevestiging voor de achterwand van het vakwerkje. Isolatie-technisch zal het effect nagenoeg nihil zijn, maar we zijn weer wat restmateriaal kwijt.

Hierna was het zover, de vakwerkbalkjes konden definitief op hun plaats gezet worden. Het viel niet mee om ze er net zo goed in te zetten als bij de laatste test. Af en toe lijkt het wel of de ‘onvlakheid’ van oude balken veranderd, want de ene keer past het beter dan de andere keer. Na de balkjes hebben we er een strook OSB op gezet met een driehoeklat, waar de leemstenen op komen.

In de leemstenen wordt een v-vormige groef gemaakt, waardoor het enigszins afdicht. Deze driehoeklat op het hout is de min of meer moderne versie van een groef in het hout.

Om te kijken of alles past, hebben we er 1 plank van de achterwand opgezet; de rest komt hopelijk morgen.

9 juli 2022 –  er is weer een wit vak bijgekomen en links is het nu af. Het witte afwerkspul wat we over hadden, hebben we weer op een stuk houtvezelisolatieplaat gedaan, maar er nu eerst primer op gedaan.

Voordat het witte afwerkspul op de resterende vakken gaat, hebben we het hout schoongemaakt en gebeitst. Het is hierdoor minder stoffig en als er iets geknoeid wordt, is het makkelijker weg te halen.

In het vakwerkdriehoekje tussen de vide en puntkamer hebben driehoeklatten op het vakwerk gezet. Omdat het “nat” kan worden als het leem vochtig is, worden ze vastgezet met RVS-spijkers en voor de zekerheid hebben we er hier en daar nog een dotje montagekit op gedaan.

Na de driehoeklatjes kon de achterwand erin. Door de kromme sloophoutplanken van het dak is het lastig om een dichte aansluiting te krijgen. Om het leemstof zoveel mogelijk tegen te houden hebben we er nog een plintje op gezet, gemaakt van een oude kromme lat die nog ergens lag. Jammer genoeg was die net iets te kort om het helemaal af te werken.

Het laatste karweitje van de dag was het afwerken van de elektra in de puntkamer. Er waren een paar lasdozen waar niet de goede wartels op zaten. Die zitten er nu wel op, zodat het redelijk stof- en spatwaterdicht is.

19 juli 2022 – net als de afgelopen tijd, stond er werk in de puntkamer op het programma en qua temperatuur is dat bij hitte zo ongeveer de minst ideale plek om te werken. Al snel is het daar meer dan 30 graden, terwijl het – zelfs na de hitte van de afgelopen dagen – in de woonkamer 24 graden is en in de werkplaats zelfs “maar” 18 graden.

Het eerste vak onder de 4 ramen in de achtergevel heeft nu de witte kleur van de afwerklaag. Vanwege de warmte blijft het vandaag bij dit vak, maar morgen is er weer een dag, die aanzienlijk koeler zal zijn.

Boven het tussenvloertje in de puntkamer hebben we een replica van een vintage veiligheidslamp opgehangen. De lamp heeft niet alleen een roestachtig uiterlijk, maar het voelt zelfs roestachtig aan. De eveneens oud uitziende gloeilamp is een ledlamp, die in een replica van een porseleinen fitting zit. De lelijke moderne witte kabel moeten we nog verbergen in een oud-uitziende buis.

Om weer eens wat anders te proberen, hebben we hier gekozen voor een draadloze schakelaar met afstandsbediening; één van de weinige hightech dingen in dit huis (tot nu toe).

20 juli 2022 – we gingen verder met het werk waar we gisteren geëindigd waren. In de achtergevel van de puntkamer is er een wit vak bijgekomen en dat betekent dat de linkerkant van de achtergevel klaar is. Nu zijn de resterende vakken van de rechterkant aan de beurt.

21 juli 2022 – we gingen verder met het werk van gisteren. In de puntkamer is er weer een vak afgewerkt; de laatste vakken aan de rechterkant zijn nu aan de beurt. Als deze vakken gedaan zijn, zijn we er nog niet, want aan de andere kant van de kamer is het vakwerk nog niet af.

22 juli 2022 – in de puntkamer was het ‘business as usual’, met het afwerken van het volgende vak. Het einde komt in zicht en de puntkamer lijkt steeds lichter te worden.

23 juli 2022 – het werk was een voortzetting van hetgeen waarmee we de hele week al bezig zijn. In de puntkamer zijn er vandaag zelfs 2 afgewerkte vakken bijgekomen, waardoor de teller van de resterende vakken nog maar op 2 staat. Deze laatste vakken zijn niet recht en het hout is ook niet recht en vlak, waardoor het zeker in de hoeken een priegelkarweitje is.

26 juli 2022 – in de puntkamer kreeg het een na laatste vak van de achtergevel z’n witte afwerklaag. We zien al uit naar de dag van morgen, als we nadat het laatste vak gedaan is, weer een karweitje van de schijnbaar niet korter wordende ‘to do list’ kunnen afstrepen.

27 juli 2022 – het vorige mijlpaaltje was 19 dagen geleden, toen de laatste Oberputz op de achtergevel van de puntkamer ging. Vandaag kon de volgende genoteerd worden, want het laatste vak kreeg z’n witte afwerklaag. Na het schoonmaken en het beitsen was dit vakwerk af!

We gaan nu verder met het afwerken van het vakwerk aan de andere kant van de puntkamer, wat grenst aan de vide.

2 augustus 2022 – het dak is weliswaar gedeeltelijk geïsoleerd, maar als het de hele dag boven de 30 graden is, wordt het er toch nog warm. Ook omdat verf snel droogt, werken we vooral ’s ochtends in de puntkamer. Vandaag stond er leemverven van vakken aan de kant van vide op het programma. Een paar vakken kregen hun eerste laag en een paar kregen hun tweede en laatste laag.

Vanaf de dag dat het oude dak afgebroken werd, wilden we delen van de oude eikenhouten dakconstructie (volgens ons is het een Liegender Kehlbalkendachstuhl) terugzetten. De dunne (ca. 9 x 9 cm) Sparren (dakbalken) zijn relatief makkelijk terug te zetten, maar de zogenaamde Stuhlsäule is een ander geval.

Dit is een loodzware typisch gevormde balk, met het zwaartepunt op een andere plaats dan gewoonlijk. Van de onderkant moet een stukje in een bepaalde vorm afgezaagd worden, zodat het aansluit op de balken die er al zitten. Om dit zo goed en makkelijk mogelijk te doen, hebben we een mal gemaakt van de aansluiting.

Behalve deze Stuhlsäule en dakbalken, hebben we nog de nodige andere balken nodig. Sommige hadden we ooit al eens schoongemaakt, maar andere niet. Vandaag hebben we de helft (moest helaas doorgezaagd worden bij het afbreken) van een Stuhlrähm (dwarsbalk) schoongemaakt.

Dit was een vrij slechte balk en de door ongedierte aangetaste grotere delen hebben we eruit gehakt met een dissel en daarna verder schoongemaakt met een roterende staalborstel.

Er lag nog een dakbalk die we al eerder ontspijkerd hadden en die hebben we ook geborsteld, zodat die klaar is voor gebruik. Voor we dit soort hout daadwerkelijk gaan gebruiken worden ze eerst in de impregneerolie gezet.

De hele dakconstructie terugzetten gaat niet echt, want dan staat het aan de ene kant midden voor een dakkapel. Het zou dus een halve constructie worden. Dan is het de vraag waar we die gaan herbouwen; op de vide en/of de puntkamer. Op dit moment lijkt een halve constructie, maar wel met een hele Kehlbalken en Spannriegel, in de puntkamer onze voorkeur te hebben, maar het staat nog niet vast.

In onze dakconstructie zit in het midden een extra dwarsbalk. Die hadden we ook al eerder schoongemaakt en om te zien hoe het staat, hebben we hem nu provisorisch op z’n plaats gelegd. Het staat mooi, maar geeft vooralsnog een vertekend beeld, omdat de balk nu te hoog ligt.

We realiseerden ons ook, dat wanneer de balken op de juiste hoogte liggen, we moeten bukken om er onderdoor te gaan. Of we accepteren dit, of we passen de constructie aan. Nog genoeg om over na te denken.

3 augustus 2022 – vanwege de warmte hebben we ’s ochtends het laatste vak van de rechterkant van het vakwerk aan de vide-kant kant in de witte leemverf gezet. Voordat we wisten dat er witte afwerkstuc bestond hebben we leem afgewerkt met 2 lagen witte leemverf. Dit keer hebben we de leemverf er wat dikker opgedaan en als het droog is, kunnen we zien of 1 laag voldoende is.

4 augustus 2022 – het wit maken van de vakken links van de doorgang naar de vide stond vandaag op het programma. Dit zijn minder vakken dan rechts en we kunnen ze nog niet allemaal doen, omdat op 1 vak mogelijk nog een aansluiting komt met de wand van het toilet.

11 augustus 2022 – in de puntkamer stond een vervolg van het werk van vorige week op het programma; het afwerken van de linkerkant van het vakwerk aan de kant van de vide. We doen dit net als de andere vakken in dit deel met witte afwerkstuc en niet met leemverf.

12 augustus 2022 – het afwerken van het -voorlopig- laatste vak stond op het programma. Doordat het hout hier vreemd gevormd is, was het een lastig vak. Er is nog 1 vak te gaan, maar dat kan pas gedaan worden als de aansluiting met een dwarswandje is gemaakt.

18 augustus 2022 – regelmatig denken we na en overleggen we over hoe we verder gaan als de huidige karweitjes af zijn en hoe we bepaalde ruimtes denken te gaan gebruiken. Hierbij is het geen uitzondering, als eerdere plannen aangepast worden en zo ook vandaag. Dit keer waren het de puntkamer, de terraskamer en een nog naamloze ruimte aan de voorkant. De badkamer in de naamloze ruimte en de WC in de puntkamer vervallen en in plaats daarvan komt er een badkamer in de terraskamer. Deze gedachteverandering lijkt vooralsnog alleen maar voordelen te hebben en daarom gaan we dit doen. 

31 augustus 2022 – het bed in de puntkamer, oftewel toekomstige ‘master bedroom’, wordt een rustiek bed, wat we willen maken van oude eiken vloerbalken maken. Het lijkt erop dat we de benodigde balken hebben liggen; het is een kwestie van “even” schoonmaken, op maat zagen en in elkaar zetten.

6 september 2022 – nu er geen toilet op de puntkamer komt, is er ook geen aansluiting tussen de toiletwand en het vakwerk. Het vak waar deze aansluiting zou komen, kan nu afgewerkt worden, net als de andere vakken. De afwerking is niet overal gelijk; op de meeste vakken zit leemverf en op een paar vakken -zoals deze- zit witte leemstuc.

Ook vandaag dus weer een ‘laatste vak’; we hebben er daar al meer van gehad en elke keer is dit weer een mijlpaaltje, want er is weer iets af.

8 september 2022 – het vakwerk in de puntkamer, aan de kant van de vide, was helemaal gevuld en vandaag hebben we het hout schoongemaakt en afgewerkt. Deze afwerking bestond uit een laagje eiken beits, waardoor het hout nog mooier wordt. Hiermee is dit vakwerk dus echt helemaal af.

27 september 2022 – we gaan hier ook een deel van de oude dakconstructie terugzetten, maar het was nog de vraag; welke balken? Sowieso zouden er sparren komen en een dwarsbalk, maar de vraag was, of we ook een deel van het spant zou terugkomen. Om te zien hoe dat staat, hebben we een balk van het spant overeind gezet en dat beviel eigenlijk wel. We moeten het nu passend gaan maken en als het er staat, gaan we kijken of en wat er nog meer terugkomt.

1 oktober 2022 – in de wand tussen puntkamer en vide zat nog een opening net onder het tussenvloertje. Links (gezien vanaf de puntkamer) was die al dichtgemaakt en nu is ook de helft aan de rechterkant dicht.

27 oktober 2022 – ondanks andere werkzaamheden is het nog steeds de bedoeling, dat de puntkamer de eerstvolgende ruimte wordt die af is. Eén van de dingen die nog moet gebeuren is het isoleren en aftimmeren van het schuine dak aan de rechterkant.

Voordat we dit gaan doen, moeten de openingen tussen de balken dichtgemaakt worden. Hieronder komt namelijk een inpandig terras en het is niet bedoeling dat er via deze weg kou binnenkomt. Het is nu afgedicht met een plaatje OSB en een strook houtvezelisolatie, om de kieren te dichten.

Aan de bovenkant, op de OSB, komt de 20 cm isolatie van het schuine dak en aan de onderkant, tussen de vloerbalken, nog een laag isolatie van dezelfde dikte.

29 oktober 2022 – het isoleren en beplanken van het stukje van het schuine dak onder de dakkapel stond op het programma. Omdat dit niet in het zicht blijft, hoeven we de sloophoutplanken niet helemaal kaal te maken en kan de verf erop blijven. Dat scheelt weer tijd. Wel moest het geïmpregneerd worden, want je weet maar nooit.

9 november 2022 – op de puntkamer willen we oude balken terugzetten, om een impressie te geven van hoe het ooit was. Omdat de dakconstructie aangepast is, moeten ook sommige balken worden aangepast. Dit moet in 1 keer zo goed mogelijk gebeuren en daarom hebben we voor de zekerheid eerst een mal gemaakt.

Met de mal op de balk, zijn we aan het zagen gegaan met een ouderwetse handzaag. Omdat de balk niet vlak en recht is, zagen we het niet zitten om het met een elektrische zaag te doen. Gezien de aard van de balk, was het resultaat prima.

Daarna kon de balk op z’n plaats om het zaagwerk te testen. Het optillen was een redelijke work out en gelukkig paste de onderkant prima. Hoe we de balk vast gaan maken weten we nog niet, daar gaan we nu over nadenken.

De restende tijd hebben we gevuld met het verouderen van een recente gekochte grofgezaagde nieuwe eiken balk, die uit uiteindelijk ook in de puntkamer moet komen.

2023

27 april 2023 – in de puntkamer willen we een deel van de oorspronkelijke dakconstructie terugzetten en als eerste was de grote balk van het spant aan de beurt. Deze balken hebben een opvallende vorm en zijn behoorlijk zwaar.

Het oude eikenhout is keihard en mede daarom moet er voorgeboord worden. Om de aansluiting op de nieuwe dakbalk (achter de planken), zo goed mogelijk te maken, hebben we alle 6 de gaten vanaf de achterkant geboord. Dit viel niet mee, maar het lukte wel. Morgen gaat deze balk erop!

28 april 2023 – op de puntkamer lag de grote balk klaar om erop gezet te worden en dat ging vrij soepel. Doordat de balk – zoals de meeste balken hier – niet recht is en wat getordeerd is, kregen we hem niet overal strak tegen de dakplanken aan. Dit is niet zo erg, want bij andere balken is dit ook zo.

Omdat deze balk behoorlijk zwaar, naar voren hangt en er een bed onder komt, moet hij goed vastzitten. Hij zit daarom vast met 3 schroeven van 35 cm, 2 van 28 cm en 1 van 20 cm; allemaal met een diameter van 6 mm. De geslaagde “hangtest” (80+ kilo) was dan ook niet echt een verrassing.

Toch hebben we de schroeven een voor een nog losgedraaid, om ze daarna verzonken weer vast te zetten. Het ziet er zo beter uit en ze worden ook nog zwart gemaakt.

De balk die er horizontaal bovenop zit, heeft de tand des tijds niet doorstaan en hiervoor hebben we een nieuwe eiken balk van 12×12 cm, die er in 2 delen opkomt. Aan de uiteinden zit een soort tap, die in de gaten bovenin de balken vallen.

Het laatste karweitje van vandaag was het impregneren van de nieuwe balk in de puntkamer. Als dit droog is, dan krijgt die een donkere kleur, dat past beter bij de rest.

29 april 2023 – in de puntkamer stond de oude dakconstructie op het programma. Bij de aanschaf van de dwarsbalken, waren we ervanuit gegaan, dat de grote balk in het midden zat en dat er aan weerszijde een balk van ca. 1,95 m zou moeten komen.

Dit bleek een misrekening te zijn, want de grote balk zat ca. 20 cm uit het midden! Van de ene balk moest een stukje af (geen probleem) en de andere was dus te kort (= extra werk). Een deel van het tekort kunnen we opvangen met losse tappen die we erop schroeven en dan blijft er een stukje van ca. 3,5 cm over, wat opgevuld moet worden met een stukje van de te lange balk.

Het spant van de achtergevel zit op een iets andere hoogte, waardoor we goed moeten kijken hoe we deze balk vastmaken; het liefst zo horizontaal mogelijk, maar het moet ook goed uitkomen bij het spant van de achtergevel.

Voordat de balk kon proefliggen, moest er eerst wat aan het uiterlijk worden gedaan. De balk was bij aanschaf grof gezaagd en had ook de nodige zwarte strepen. Met een handschaaf en schuurmachine hebben we de balk – net als de eerste – een beter uiterlijk gegeven.

Het proefliggen ging goed en we konden de plaats van de tap die in de gevel zit opmeten. Die tap hebben we gemaakt en op de balk geschroefd. Als het goed is kan de balk terug en ligt dan in de gevel en aan de andere op een blok, zodat we de dikte van het vulstuk en de plaats van de 2e tap kunnen opmeten.

De eerste balk is inmiddels een tintje donkerder en dat staat meteen al stukken beter. Er komt nog een 2e laag op, waardoor de kleur in de buurt van het oude hout komt.

Het definitief op z’n plaats leggen van de tweede balk ging goed, maar het tussenstukje en tap erop zetten was een ander (= lastiger) verhaal. Het lukte wel, maar het moet nog wel wat afgewerkt worden.

2 mei 2023 – in de puntkamer hebben we de overgang tussen de nieuwgeplaatste balk en het vulstukje bijgewerkt (= minder zichtbaar gemaakt). Ook hebben we hier en daar een klein blokje oud eikenhout in gaten gelijmd, die zijn ontstaan door de kettingzaag bij de sloop van het dak.

3 mei 2023 – voor zover wij -mede dankzij Wikipedia- weten, heeft het “nieuwste” (gebouwd voor 1820) stuk van ons huis een zogenaamd Kehlbalkendach mit liegendem Stuhl, al zitten er bij ons nog wat meer balken dan op de online tekening.

Niettemin is de tekening handig om te benoemen welke balken we teruggeplaatst hebben. De dikke balk die we het eerste terug geplaatst hebben, is de Stuhlsäule.

De 2 balken links en rechts van de dikke balk, die daarna aan de beurt waren, zijn oorspronkelijk samen 1 doorlopende balk, de Stuhlrähm.

Vandaag hebben we links en rechts een windschoor oftewel Streben teruggezet en daarmee begint de Dachstuhl al aardig compleet te worden. De bevestiging van de Streben op de Stuhlrähm is de enige verbinding die destijds gespijkerd werd. 

Op de buitenkant van de Dachstuhl zitten de sporen oftewel Sparren. Dat gaat hier niet en dus komen deze tussen de balken in. Optisch moet het dan de indruk geven dat ze erachter liggen. Als test hebben we vandaag een klein stukje gedaan.

Als tussendoorkarweitje staan de komende tijd de vloerplanken op het programma. Deze komen van een gebruikte vloer en omdat de bovenkant (lelijk) grijs geverfd is, gebruiken we de onderkant. De lijmresten aan de onderkant moeten er dan wel af en het streven is, om elke dag een paar planken te schuren.

Door het zagen, schaven en schuren, zijn sommige balken wat lichter van kleur. We gaan deze verdonkeren, zodat de constructie qua kleur een mooier geheel wordt.

4 mei 2023 – het spoorde letterlijk vandaag, want we hebben de onderste stukken van de 2 linkse sporen gemaakt. Beide uiteinden van deze stukken zijn in verstek, omdat ze min of meer achter de Stuhlrähm (bovenkant) en Stuhlschwelle (onderkant) vallen.

Ook hebben we 2 stukken sporen gemaakt, die van de bovenkant van het tussenvloertje tot aan de nok lopen. Boven het tussenvloertje zouden er eigenlijk meer moeten komen, maar dat vinden we nu zonde van de tijd en het hout, omdat je die niet of nauwelijks kunt zien.

De linker windschoor (Streben) zit er nu definitief op en past met z’n verdonkerde uiterlijk prima in het geheel. Omdat ze jarenlang in opslag gelegen hebben, worden de meeste balken eerst nog een keer geïmpregneerd en daarna op kleur gemaakt.

We hebben ook nog een foto gemaakt van de linker verbinding van de linker Stuhlrähm in de Stuhlsäule, omdat hier de oude verbinding kon blijven. Er hoefde maar een klein stukje eraf om de balk ertussen te krijgen.

Bij de bouw van het huis kun je balk voor balk van de draagconstructie redelijk eenvoudig monteren en komt daarna de achtergevel en tenslotte de sporen en het dak. Nu zit dat er al en moet de (optische) draagconstructie er als laatste in. Dat is een stuk minder simpel en vergt het nodige passen en meten.

5 mei 2023 – de geïmpregneerde balken kregen een laagje verdonkering en afhankelijk van het resultaat na het drogen, krijgen ze een 2e laag, of zetten we ze op hun plaats.

Wat qua hout nog op het programma staat, zijn de resterende “optische sporen”. Het zijn geen “echte”, omdat ze tussen de balken van de dakstoel zitten in plaats van erop. 2 kleine stukjes zitten er nu definitief op.

6 mei 2023 – we willen ongeveer 20 stukken sporen terugzetten, met een totale lengte van meer dan 25 m en gelukkig konden we vandaag behoorlijk wat meters maken. De 2 stukken boven het tussenvloertje waren af en zitten er nu op. “Officieel” zou er achter op het tussenvloertje nog een 3e moeten komen, maar omdat je die niet of nauwelijks kunt zien, komt die er vooralsnog niet.

Daar waar geen tussenvloertje zit, zijn de stukken ca. 2,65 m lang en omdat de meeste oude sporen krom zijn en het nieuwe dak recht is, valt het niet mee om ze ertussen te krijgen. We hebben er vandaag 2 op maat gezaagd en geïmpregneerd. Als ze droog zijn, checken we de kleur en als die goed is, dan kunnen ze erop.

Oorspronkelijk dit soort dakconstructies geen nok. De sparren zaten aan de onderkant in de vloerbalken, leunde in het midden op een Stuhlrähm en vielen boven in elkaar met een pen-gatverbinding. Een enkele verbinding zou nog bruikbaar zijn, maar niet bij ons, want wij hebben nu wel een nokbalk, hetgeen intussen voorschrift is. 

19 mei 2023 – er komt een andere afwerking van de binnenkant van de dakkapel. Aanvankelijk zouden zijkanten (wangen) afgewerkt worden met witte leemstuc, maar nu worden het planken. Niet alleen is dit minder werk (denken we), maar het is ook authentieker.

Tussen deze planken en de planken aan de buitenkant komt 8,5 cm houtvezelplaat als isolatie. Geen superisolatie, maar een Rc-waarde van ca. 2,75 is beter dan die van de dubbele laag planken die nu de enige “isolatie” is. Rondom de eerste wang van de dakkapel hebben we balkjes vastgemaakt en om te zien waar die moesten komen, hebben we wat plankjes op de dakbalken geschroefd, als een soort simulatie van het toekomstige dalbeschot.

Binnen de balkjes is het opgevuld met reststukken houtvezel isolatieplaat, die over waren van de achtergevel. In principe zouden nu de planken erop kunnen, maar we gaan eerst wat stukken Douglashout,  die in het zicht blijven, donkerder maken.

20 mei 2023 – net als op de vide, zijn we vandaag ook in de puntkamer met oud hout bezig geweest. Vier oude balken, waarvan er 1 nog wat aangepast moest worden, zijn vast gemaakt en we hebben nog een balk op maat gemaakt en geïmpregneerd.

De 2 lange balken die eerder gemaakt en geïmpregneerd waren, kregen een donkerder tintje en kunnen er volgende keer op. Er komt nu schot in; nog 1 lange balk, 3 kortere en wat kleine stukjes en de oude dakconstructie die tegen het dak zit is af. Misschien komen er daarna nog andere oude balken.

Bij de dakkapel zijn stukken nieuwe Douglasbalk donker gemaakt. Dit zijn de delen die in het zicht blijven als de planken erop zitten en die willen we – net zoals het andere nieuwe hout – een ‘old look’ geven.

24 mei 2023 – de steenwol isolatie kunnen we vrijdag ophalen en tot die tijd gaan we o.a. planken op maat zagen, schoonmaken en impregneren.

25 mei 2023 – de komende tijd staat het isoleren en aftimmeren van het dak aan de dakkapel kant op het programma. Voor het deel in de kamer zelf hebben we “nieuwe” oude planken en met het restant oudere planken gaan we een stukje boven de tussenvloer beplanken.

Op beide plaatsen hebben we de onderste plank (in verstek) erop gezet met daarachter een stuk dampremmende folie. Zodra we de isolatie hebben, komt er 18 cm steenwol in. Bij de vloer is het ruimte groter vanwege de knik in het dak en dat hebben we opgevuld met restanten steenwol en houtvezelplaten. Plaatselijk zit daar nu ruim 40 cm steenwol.

26 mei 2023 – nadat we de steenwolisolatie opgehaald hadden, zijn we op 3 plaatsen bezig met planken. Op de wang van de dakkapel, waar houtvezel isolatieplaat zit zitten nu 10 planken, die telkens een stukje kleiner zijn omdat het schuin afloopt. Hier zijn we bovenaan begonnen, omdat de laatste (= onderste) plank er makkelijk op gaat.

Links naast de dakkapel zitten de eerste 5 planken. Tot aan de nok zijn het er ongeveer 60 en dan ook nog hetzelfde aantal rechts van de dakkapel en nog wat erboven. Achteraan op het tussenvloertje komt een restant andere planken en ook daarvan zitten de eerste 5 erop.

27 mei 2023 – de eerste wang van de dakkapel kreeg de laatste planken en is nu bekleed (en af!). We zijn tevreden over het resultaat, maar het gebruikte sloophout had wat ons betreft wel wat donkerder/verweerder mogen zijn. De mooie tekening van het hout maakt dat wel weer goed.

Op het tegenoverliggende dakvlak hebben we 2 lange balken en een kortere vastgezet, als onderdeel van de oude dakconstructie. Ook zijn er weer 3 balken schoongemaakt en gezaagd en nadat die geïmpregneerd zijn en waar nodig donkerder gemaakt zijn, kunnen die er ook op.

30 mei 2023 – op de puntkamer stonden de planken op het programma. Sommige zijn lastig schoon te maken en dat kost tijd. De score vandaag was: 4 vloerplanken, 3 “nieuwe” planken voor het dakbeschot en 8 oude. De planken die erop konden zitten erop.

Het is niet alleen planken erop zetten, maar eerst moet er isolatie tussen de balken en dan de dampremmende folie. De isolatie bestaat hier uit een laag steenwol van 8 cm en van 10 cm, een luchtspouw van 2 cm, planken aan de buiten- en binnenkant (4,5 – 5 cm), 2 lagen folie en de leistenen dakbedekking.

31 mei 2o23 – voorlopig staan de planken nog op het programma; boven het tussenvloertje hebben we er 3 planken (met isolatie en folie) op gezet, naast de dakkapel 6 (ook met isolatie en folie) en nog 4 geschuurde en geïmpregneerde liggen klaar.

Daarnaast hebben we nog 3 vloerplanken geschuurd en geïmpregneerd. Geen indrukwekkende aantallen, maar elke plank is een en je ziet nu dat er wat gedaan is. Als afwisseling van het schuurwerk, zijn we begonnen met het maken van de balkjes voor het isoleren van de rechter wang van de dakkapel.

Boven het tussenvloertje zit alle isolatie en folie erop, nog een paar planken en dan is dat deel van het dak af.

Tussendoor zijn er ook wat oude balken geïmpregneerd en verdonkerd en die liggen nu klaar om er zaterdag opgezet te worden.

Een voordeel van sloophout zou moeten zijn, dat het oud is en daardoor genoeg tijd gehad heeft om te drogen. Last van krimpend sloophout hebben we daarom nog niet gehad … tot vandaag …

De betimmering van de linker wang van de dakkapel in de puntkamer krijgt ’s ochtends een klein beetje zon en samen met een open raam en in de wetenschap, dat het hout kortgeleden behoorlijk nat geregend is, heeft nu krimpspleten tot gevolg. Soms wel 2-3 mm op een plank van 90 mm breed.

1 juni 2023 – de planken boven het tussenvloertje zitten erop tot aan de nok. Dit was wat meer werk vanwege elektriciteitskabels en de Dachständer (waar de elektriciteit binnenkomt). Net als op andere plaatsen bij de nok, hebben we eerst de bovenste plank gedaan en daarna de planken ertussen.

Tegen het dak links van de dakkapel hebben we 6 planken gezet (totaal 20) en een oud tapgat is gevuld met een bonkje eikenhout. Het aantal vloerplanken is gegroeid met 3 en ook daarvan moeten we er nog tientallen doen.

2 juni 2023 – vandaag konden we er 13 planken op zetten. We zijn nu links tot bijna bovenaan de dakkapel en hebben nagedacht over de afwerkdetails rondom de dakkapel. Daar zijn we nu min of meer uit, maar eerst moeten de rechterwang van de dakkapel en het stuk dak rechts van de dakkapel worden beplankt.

Tussendoor hebben we ook de dagelijkse 3 vloerplanken gedaan. Het zijn er 3, omdat die tegelijk op de schragen kunnen liggen. We hebben nu zo’n 15-20% gedaan, dus er wacht ook hier nog wat werk.

3 juni 2023 – op zaterdag doen we hobbykarweitjes, oftewel werk wat geen hoge prioriteit heeft. Een voorbeeld hiervan is het terug zetten van delen van de oude dakconstructie in de puntkamer. Er lagen 4 balken klaar en in vrij korte tijd zaten die erop. Nog 1 balk van ca. 1,4 m en nog een paar kleine stukken en dan zit het deel wat tegen het dak zit erop. Hierna gaan we kijken wat voor hout we nog meer terugzetten.

6 juni 2023 – de plankscore bleef laag vandaag, met 2 dakplanken en 3 vloerplanken. Dit kwam doordat we her en der hulphoutjes gemaakt hebben, die isolatie en planken moeten vasthouden. Ook hebben we een tochtspleet van 3 meter lang en 2 cm breed tussen de puntkamer en vide gedicht en een strook dak geïsoleerd.

In de nok van de dakkapel komt een lamp en ook komt er een extra stopcontact en hiervoor hebben we de kabels getrokken. Nu kunnen we er nog makkelijk bij, straks zitten er overal planken op.

7 juni 2023 – de plankenteller bleef vandaag lang op nul staan, omdat we de begonnen met het isoleren van de 2e dakkapelwang. Ook hiervoor hebben we weer afvalstukken van de achtergevel gebruikt, waardoor het resultaat eruitziet als een tangrampuzzel. In de middag hebben we toch nog wat planken gezaagd en geschuurd, die (morgen) rechts van de dakkapel komen.

8 juni 2023 – we hebben rechts van de dakkapel gewerkt. Er zit een nu een dubbel stopcontact op de onderbalk, de kabel naar de dakkapellamp zit vast, het dakvlak tot aan het tussenvloertje is geïsoleerd met 18 cm steenwol en de eerste 9 planken zitten erop. Rechtsonder hebben we een stukje niet beplankt, daar komt een luikje/opening zodat we bij de verdeeldoos van de elektriciteit kunnen.

De dagelijkse 3 vloerplanken hebben we ook gedaan en 2 korte stukjes hout van de oude dakconstructie zijn geïmpregneerd en gebeitst. Die kunnen er nu op gezet worden.

13 juni 2023 – het was ‘business as usual’, oftewel planken zagen, schuren, impregneren en de dakplanken erop zetten. Rechts van de dakkapel schiet het nu ook aardig op. De vloerplanken die klaar zijn stapelen we op en over een week of 2 zijn die (hopelijk) aan de beurt.

14 juni 2023 – het werk was een kopie van de afgelopen dagen. Er zijn weer de nodige dak- en vloerplanken gebruiksklaar gemaakt. Rechts zitten de planken er ook bijna op en links zitten we nu boven de dakkapel. Nog even en hebben weer een steiger nodig.

15 juni 2023 – de planken rechts van de dakkapel zitten erop, op het afwerkplankje na. Links zijn er een paar planken bijgekomen en als het niet tegenzit kunnen we morgen de steiger maken om bij de bovenste planken te kunnen. Ook de stapel gebruiksklare vloerplanken groeide weer met de dagelijkse 6 planken.

16 juni 2023 – de planken in de dak zitten nu dermate hoog, dat we er ook met een trap niet goed meer bij kunnen. Tijd om een steigertje op te zetten en toen dat gedaan was, konden we overal weer goed bij. De klaar-voor-gebruik planken zitten er op en we hebben er ook nog wat gezaagd en geschuurd voor morgen.

17 juni 2023 – vandaag bedachten we, dat de steiger die we gisteren opgebouwd hebben in de puntkamer, wel eens de laatste steiger zou kunnen zijn die we daar opzetten. Als het dakbeschot erop zit en de juiste lamp is opgehangen, dan hebben we eigenlijk geen werkzaamheden meer in gedachte, waarvoor een steiger nodig is.

Het is trouwens een hele simpele steiger, met maar 2 poten, omdat bijna de helft op het tussenvloertje ligt. Verder zitten er een paar schoren op, om het wiebelen tegen te gaan, iets wat eigenlijk nauwelijks kan, omdat die met een schroefpoot klem gezet is tegen de dakstaander. Bovenop zitten een paar dwarsbuizen, met daarop een OSB-plaat.

Als zaterdagkarwei hebben we er 2 kleine stukjes balk van de oude dakconstructie op gezet. De ene zit prima, maar de andere lijkt opeens smaller dan tijdens de test. Misschien gaan we daar nog een verdikkingsplaatje op zetten. Verder moeten er nog 2 langere stukken balk gemaakt worden, maar dat kan wachten tot de vloer erin ligt.

21 juni 2023 – alle werktijd ging vandaag op aan planken; het legklaar maken van de steeds korter wordende vloerplanken en het tackerklaar maken van de dakbeschotplanken. De dakbeschotplanken die gisteren geïmpregneerd waren, zijn er vandaag opgezet.

Om de voortgang in de gaten te houden, hebben we opgemeten hoeveel er nog op moet en dat is vanaf vandaag 3,28 m2, waarbij ca. 2/3 ook nog geïsoleerd en van folie voorzien moet worden.

De gebruiksklare oogst van vandaag bedroeg 18 planken/plankjes voor het dakbeschot en 8 vloerplanken. Qua aantal is de laatste mooi, maar qua oppervlak is het minder, want de ‘to do’ vloerplanken worden steeds korter. Ook hebben we de nodige planken met rechte kanten, die voorheen aan de zijkant lagen (en nu waarschijnlijk weer).

22 juni 2023 – omdat het ‘s ochtends met 26 tot 28 graden relatief “koel” is op de puntkamer, besloten we de dag te beginnen met het isoleren van de rest van het puntkamerdak. Tussen de dakbalken komen 2 lagen steenwol (8 en 10 cm) en een luchtspouw van 2 cm. Daar overheen komt folie en dan de planken.

Iets voor koffietijd zat de isolatie erop en er was zelfs nog tijd om 2 mini-vloerplankjes te doen.

Na de koffie, toen de steenwolvlokjes enigszins uit de lucht waren, hebben we de planken, die we gister gemaakt hadden, erop gedaan. Dat scheelde een hoop, want er resteert minder dan 1 m2. Dit zijn 3 rijen planken en een dun randje en die hebben we vandaag gemaakt. Het laatste stukje is vanwege het verstek aan de bovenkant wat lastiger en daar hebben we de helft van de groef afgezaagd.

Het werkaccent lag vandaag op de dakbeschotplanken – die nu af zijn en er morgen op kunnen – waardoor de vloerplanken er wat bij inschoten. Er liggen weliswaar behoorlijk wat legklare planken, maar dit zijn er nog niet genoeg.

Morgen gaan we daarom volop aan de slag met de resterende planken.

23 juni 2023 – gebruikmakend van de “koele” ochtend hebben de resterende planken van het dakbeschot erop gezet. Dat ging zonder noemenswaardige tegenslag en voor de koffietijd was dit karweitje geklaard! Dit betekent niet, dat het hele dak nu beplankt is, want er staat nog een dakkapel op het programma. Die is minder dringend, omdat daarvoor geen steiger nodig is.

De rest van de dag werd besteed aan de vloerplanken en omdat we hiermee krap zitten, gaan we ook de planken doen die eerder overgeslagen zijn. Hierbij zitten o.a. gescheurde planken, die gelijmd werden en dit is een van de oorzaken dat het 2e vinkje niet gezet kon worden. Morgen beter.

24 juni 2023 – dankzij de flexibele koffietijd waren de vloerplanken voor de koffie klaar, inclusief de gerepareerde planken – alles zat prima vast – en de planken van de buitencategorie – zou erg toevallig zijn als die herbruikbaar waren. Het vloerplankvinkje kon dus alsnog gezet worden.

Als tussendoor karweitje hebben we een stukje balk afgezaagd, omdat het in de weg gaat zitten als we de vloer gaan leggen. Daarna was er nog wat tijd voor de dakkapel, want daar moet ook nog het e.e.a. afgetimmerd worden. Om alles af te timmeren is meer tijd nodig, maar het aftimmeren van de rechter wang is een mooi begin. Volgende keer het dakkapeldak.

25 juni 2023 – dat het warm was, was ook te merken in de puntkamer, waar de grote opruimactie op het programma stond. Volgende week staat het leggen van de vloer op het programma en daarvoor moet al het overtollige hout en andere zooi eruit. Zoals wel vaker, lukte dit voor de koffie.

De resterende vloerplanken die gister geschuurd en geïmpregneerd waren, waren droog en konden bij de rest en nu maar hopen dat het genoeg is. De tijd zal het leren.

De verlichting in de puntkamer was nog steeds een bouw-TL en het werd hoog tijd om die te vervangen door aangenamere verlichting. Nu gaat dat nog gemakkelijk omdat de steiger er staat. We hadden ooit een lamp meegenomen en die had jarenlang niets anders gedaan dan stof verzameld. Kortgeleden hadden we die schoongemaakt en nu hangt die i.p.v. de bouw-TL. De lampjes hadden de reis en het liggen niet overleefd en vooralsnog doet maar 1 van de 6 het.

26 juni 2023 – het weghalen en opruimen van de steiger en andere klimattributen ging probleemloos; de kamer is nu klaar voor het leggen van de vloer en daar gaan we waarschijnlijk morgen aan beginnen. Aan de kopse kant zitten de planken aan elkaar met losse veren en voor de zekerheid hebben we wat latjes op maat gezaagd/geschaafd als er losse veren ontbreken.

De steigerspullen liggen nu een verdieping lager, waar binnenkort ook het nodige werk wacht.

Voor de puntkamerdeur hebben we aan de buitenkant een dezelfde bekleding in gedachte als het kleine vakwerkdeurtje erboven, namelijk oude achtergevelplankjes. Om te kijken hoever we komen hebben we de plankjes in deurvorm op de grond gelegd en het lijken er net genoeg te zijn.

Om te kijken of ze echt bruikbaar zijn, zijn ze ontspijkerd en geborsteld. Het resultaat – naast (stukjes) smeedijzeren spijkers – viel niet tegen; op 1 plankje na lijkt het hout bruikbaar te zijn.

Dit hout is te dun en te slap om zo als deur te gebruiken; er is een soort onderdeur nodig voor de stevigheid en daar gaan we over nadenken.

27 juni 2023 – wekenlang hebben we toegeleefd naar vandaag; de dag waarop we daar zouden beginnen met het leggen van de vloer. Aan de kant waar geen materiaal lag zijn begonnen met het neerleggen van folie (om optrekkend vocht te voorkomen), met rondom aluminiumtape om het vast te zetten.

Op de folie ligt de 10 mm dikke ondervloer, die vooral bedoeld is voor de demping van loopgeluid en algemeen geluid. Volgens de verpakking is het een gecertificeerde vloer met 10 dB geluidsvermindering. Daarnaast hebben de folie en de warondervloer ook nog enige warmte-/koudewerende functie, maar dat is niet echt spectaculair en daarom komt er 20 cm steenwol onder de vloer.

Sinds het leggen van de OSB-platen op de vloerbalken van de puntkamer zat er een luik met een ladder, om direct in de puntkamer te komen. De trap in woonkamer2 kwam pas jaren later. Omdat een luik onhandig is bij het leggen van de vloer en er op die plaats waarschijnlijk een bed komt te staan, hebben we het luik vandaag voor eens en altijd dicht gemaakt.

Na de folie en ondervloer kon het echte werk beginnen, het leggen van de massief eiken vloer van ca. 20 mm dik. Net als bij de ondervloer hadden we op diverse plaatsen plankjes tussen de vloer en de wand gezet. Deze spleet is om het uitzetten van de vloerplanken op te vangen en wordt afgedicht met een plintje. Aan de kopse kanten is de wand zo goed als recht, maar in de lange kant zitten afwijkingen van meerdere centimeters.

Omdat er net wel/niet genoeg planken zijn, moeten we goed uitkienen welke plank waar komt, om de hoeveelheid afval zoveel mogelijk te beperken. Elke cm afval kan niet op de vloer liggen.

Meer dan de helft van de vloer ligt erin en het is de bedoeling om morgen de rest te doen; afwachten of dat lukt …

28 juni 2023 – vandaag stond deel 2 van de vloer op het programma en het was een behoorlijk gepuzzel om de best passende combinatie van planken te vinden, om zo min mogelijk afval te hebben, temeer omdat er meer kapotte planken waren dan ingeschat. Gelukkig kon een aantal van die planken gebruikt worden voor de laatste rij, waar in de lengte een stuk af moest.

Uiteindelijk lukte het toch nog vrij gemakkelijk om de hele vloer te beplanken met fatsoenlijke planken, met rondom een spleet van ca. 1 cm om het eventuele uitzetten op te vangen. De tijd zal leren of dit genoeg is.

In de deuropening komt nog een drempel, maar pas als er ook een stuk vloer aan de andere kant is. Verder staan er nog plintjes op het programma om de vloer af te werken. Daarna is het de vraag, hoe de vloer afgewerkt wordt.

29 juni 2023 – wat nu echt opgeruimd is, is de puntkamer, nu het gereedschap en materiaalafval eruit is. Nadat die gestofzuigd was, zou je er zo in kunnen trekken, ware het niet, dat er her en der eerst nog wat afgewerkt moet worden, zoals betimmeren van de dakkapel, een deur en afwerklatjes.

2 juli 2023 – Behalve het noodzakelijke opruimwerk vandaag, hebben we ook nog overlegd over het ‘balkenbed’ in de puntkamer. Bij de houtvoorraad in het voormalige varkenshok, oftewel Schweinestall, lag een stevige eiken balk met 1 afgeronde hoek en hier gaan we 2 poten van maken.

3 juli 2023 – de opgeruimde puntkamer was van korte duur, want vandaag hebben we er al weer gewerkt en rommel gemaakt. Het aftimmeren van het dakkapeldak staat op het programma en doordat we tijdens de bouw van de dakkapel de uitvoering veranderd hebben, moet er boven het raam een extra balkje komen.

We hadden nog een bruikbaar stuk Douglasbalk van 16 bij 16 cm liggen; hier hebben we stuk afgehaald en het balkje gemaakt. Voordat de balk erin gaat, wordt die verdonkerd net als het overige Douglashout in de puntkamer.

4 juli 2023 – het was een rommelige werkdag, waarin we bezig geweest zijn met de betimmering van de dakkapel. Bovenin de dakkapel zaten 2 wespennesten en aan de onderkant zat er nog 1, maar gelukkig waren ze allemaal onbewoond.

We hebben ons al eens afgevraagd hoe die wespen binnenkomen en sinds vandaag weten we dat; aan de onderkant en voorkant van het boeiboord aan de zijkanten van de dakkapel zitten behoorlijke spleten. Die hebben we vandaag dicht gemaakt en hopelijk blijven we hierdoor verstoken van nieuwe wespennesten.

5 juli 2023 – evenals gisteren was het een wat rommelige werkdag, waarin vooral aan de puntkamerdakkapel werd gewerkt. We hebben plankjes gezaagd, geschuurd en geïmpregneerd voor het driehoekige stukje boven de ramen en bekeken hoe we de rest gaan aftimmeren. De balk die boven het raam komt heeft nu de juiste kleur en morgen gaan we er het e.e.a. inzetten.

6 juli 2023 – de punt van dakkapel boven de ramen stond op het programma. Als eerste was het verdonkerde balkje boven de ramen aan de beurt en nadat er een balkje op gezet was, om later de planken op te zetten, is het puntje opgevuld met 8 cm steenwol, met daarover folie. Geen superisolatie, maar beter dan de 6 cm hout die er zat.

De geïmpregneerde plankjes waren droog en die hebben we er ook opgezet. Dit ging aan weerszijde vanuit het midden, waardoor het wat lastiger is om ze erin te krijgen. Als je aan de lage kant zou beginnen, dan heb je meer ruimte en gaat het makkelijker. Echter, omdat het aan 2 kanten schuin is, zou je in het midden vast lopen, want vanwege de messing en groef krijg je de middelste plank er nooit in.

Als laatste zijn we bezig geweest met het ophangpunt voor de lamp in de dakkapel. De plankjes in het puntdak zijn te onhandig en te slap en we denken aan een soort houten klos om de lamp aan te hangen.

7 juli 2023 – op de puntkamer zitten de gebruiksklare plankjes op het puntdakje van de dakkapel, met daaronder folie en 2 lagen steenwol van 8 cm dik. Om de plankjes aan de voor- en achterkant ook vast te kunnen maken – daar zitten geen balken – hebben we dikke planken op de voor- en achterwand gezet. Je ziet dan ook, dat een behoorlijk deel van het puntje boven het raam niet meer zichtbaar is.

18 juli 2023 – we zijn verder gegaan met beplanken van het dakkapeldak; de meeste planken zijn gezaagd en geïmpregneerd en morgen gaan ze erop. Ook zijn we nog even bezig geweest met hoe we de elektriciteitskabel weg gaan werken en met het elektraluikje.

19 juli 2023 – nadat de gister geïmpregneerde plankjes op het dakkapeldak zaten, kon het laatste plankje gemaakt worden. Om het erop te kunnen zetten is de achterkant van de groef eraf gezaagd en het plankje loopt een paar millimeter taps.

Daarna was de andere kant aan de beurt en na de 2 lagen van 8 cm dikke steenwol en de dampremmende folie, konden ook daar de planken erop. Ook hier moest de laatste pas gemaakt worden. Bovendien moet er een gat voor de elektriciteitskabel in komen en dus gaat het laatste plankje er pas op als de steun voor de lamp af is.

De plafondlamp in de dakkapel komt aan een driehoekige eikenhouten klos te hangen, die gemaakt is van afvalstukjes van de puntkamervloer. De stukjes zijn gezaagd en gelijmd en morgen maken we de klos af.

De resterende tijd zijn we bezig geweest met het wegwerken van elektriciteitskabels, die in een hoek een stukje door de puntkamer lopen. Achteraf gezien hadden we ze anders moeten laten lopen, maar achteraf is het altijd makkelijker praten.

20 juli 2023 – de klos voor de dakkapellamp is afgemaakt, wat donkerder gemaakt en opgehangen, nadat het laatste plankje van he dakkapeldak erop zat. Als het meezit gaat morgen de lamp erop. Wat niet meezat, was het maken van een proefplankje om het laatste stukje dak te beplanken. Het was het een paar keer net niet, dus dat staat morgen weer op het programma.

21 juli 2023 – het lampje in de dakkapel hangt en werkt via een afstandsbediening. Ook is het laatste stopcontact aangesloten, waarmee de elektra in de puntkamer af is. Deze 2 punten kunnen afgevinkt worden en dus staan er nog “maar” 26 op de detail-to-do-lijst van de puntkamer….

Het volgende punt was een luikje voor de draadloze schakelaar van de dakkapellamp. Dit driehoekige luikje hebben we van dezelfde plankjes als de betimmering gemaakt. Echt opvallend is het sowieso niet, omdat je het alleen vanaf een bepaalde plaats ziet. Het zit nu in de lijmklemmen en als dat goed gaat, kunnen we morgen schuren en impregneren.

Voor de elektriciteitsverdeling op de puntkamer komt ook een luikje. Dit zit in het schuine afgetimmerde gedeelte en moet zo onopvallend mogelijk worden. Of dat gelukt is weten we morgen, als de impregneer droog is.

22 juli 2023 – de geïmpregneerde plankjes waren droog en vastgehouden door een soort grendeltje van hout en een magneetje, is het hokje waarin de elektra lasdozen zitten vanaf nu aan het zicht onttrokken. Als het nodig is, kunnen we er vrij gemakkelijk bij, maar dat zal zelden het geval zijn. Van de detaillijst van de puntkamer kan weer een punt afgevinkt worden en de teller staat nu op 25.

De elektriciteitskabels in de hoek vallen nu extra op, maar worden ook nog weggewerkt.

25 juli 2023 – het eerste karweitje vandaag was het driehoekluikje voor de draadloze schakelaar van de dakkapellamp en het magneetslotje ging er probleemloos op. Het had een iets sterkere magneet mogen zijn en misschien zetten we die er ooit nog op. Er kan weer een puntje afgevinkt worden; nog 24 te gaan.

29 juli 2023 – de puntkamer staat vandaag op het programma en hebben we de ontbrekende 2 stukken oude dakbalk gemaakt en geïmpregneerd. Dat kostte nog redelijk wat tijd, omdat door het niet-rechte/haakse hout, bijna alle uiteinden (9 x 9 eikenhout ) in dubbel verstek gezaagd moeten worden.

De plint van de puntkamervloer staat ook nog op de lijst en na overleg en proefplintjes, gaan we toch voor een ander formaat. De plintjes worden 20 bij ca. 19 (de dikte van een geverfde plank, waar we de verf vanaf zagen) en krijgen waarschijnlijk een donkere kleur.

30 juli 2023 – de oude “optische” dakbalken voor de puntkamer hebben hun donkere laag gekregen en kunnen t.z.t. op hun plek gezet worden.

5 augustus – de laatste 2 stukken oude dakbalk zijn tegen de linkerkant van het dak aan gezet, waarmee dit punt afgevinkt kan worden (nog 23 te gaan). Daarna waren de plintjes aan de beurt; van de nieuwe maat hebben we een meter of 25 gezaagd uit restanten vloerplank.

Een deel heeft ook de juiste lengte en waar nodig hebben we de hoeken in verstek gezaagd. Bij de voet onder een staander zitten stukjes die ook in de lengte in verstek gezaagd zijn. De stukken die af zijn, worden gebeitst, om ze een kleur te geven die lijkt op die van de oude balken.

8 t/m 11 augustus 2023 – de puntkamerplintjes (die af waren) kregen een 2e donkere laag; ze zijn nu donker genoeg om erop gezet te kunnen worden en aan het eind van de dag hebben we de eerste erop gezet. Gelukkig staat het zoals verwacht en kunnen ze blijven.

12 augustus 2023 – er zijn weer plintjes geplaatst en doordat ze nagenoeg dezelfde kleur hebben als de balk waar ze tegenaan zitten, vallen ze nauwelijks op. Ook zijn alle ontbrekende plintjes gezaagd en geschuurd en hebben ze hun eerste donkere laag gekregen.

2 september 2023 – het werd  wel weer eens tijd om wat in de puntkamer te doen, waar een hele riedel kant en klare plintjes al een poosje lag te wachten op montage. Omdat de tacker weer werkte, zitten er weer de nodige plintjes op hun plaats.

25 september 2023 – ’s ochtends was de temperatuur leidend voor de werkzaamheden. In de puntkamer (14,8 graden) hebben we laatste stukjes plint gemaakt en een paar eerder gemaakte plintjes vastgezet. Als de nieuwe verdonkerd zijn, dan kunnen ze erop.

Als we de puntkamervloer gaan afwerken, dan is het handig om al het werk op de vloer gedaan te hebben. Dit betekent o.a., dat de elektriciteitskabels die door de vloer gaan, weggewerkt moeten worden. Daar zijn we dus ook mee bezig geweest.

26 september 2023 – het werk begon met het vastzetten van de resterende plintjes op de puntkamer. Hierna zijn beschadigingen hier en daar wat bijgewerkt en toen kon dit karweitje afgestreept worden. Nog 22 afwerkpunten te gaan in de puntkamer.

Een van die resterende punten is het afwerken van de vloer. We hebben gekozen voor hardwaxolie; een combinatie van olie en was. De olie zorgt ervoor dat het in de poriën van het hout trekt en het van binnenuit beschermd tegen o.a. vocht. De was zorgt voor een dun laagje op de vloer, die bescherming biedt tegen vuil en vlekken.

Een van de voordelen van hardwaxolie is, dat het plaatselijk bij te werken en te onderhouden is en je hoeft dus niet de hele vloer om de zoveel tijd kaal te schuren.

Voor dat de olie erop kan, moet de vloer schoongemaakt worden en stofvrij zijn. Daarna het echte werk; met een roller heeft de vloer de eerste laag hardwaxolie gekregen. De natte olie glimt behoorlijk en we hopen eigenlijk dat dit bij het drogen wat mindert.

27 september 2023 – de vloer  is gelukkig aardig (= minder glimmend) opgedroogd en de 2e laag zit er nu ook op. Even afwachten hoe die opdroogt, hopelijk wat minder glanzend. Hiermee kan weer een punt van de puntkamer-to-do-lijst afgestreept worden, waardoor de teller nu op 21 staat.

28 september 2023 – DE vraag van vandaag was, hoe zou de puntkamervloer er uit zien na een nachtje drogen? Het antwoord is gelukkig vrij positief, want de vloer ziet er stukken beter uit! De ergste glans is eraf en door de 2 lagen hardwaxolie zien de eiken er mooi uit. Morgen maken we weer een foto (dat is deze).

30 september 2023 – in diverse – deels optische – pen-gatverbindingen in de puntkamer ontbreekt de pen. Uit strookjes van resten van de vloerplanken hebben we 22 pennen gemaakt. Om ze een passend uiterlijk te geven zijn ze donkerder gemaakt en als ze droog zijn, dan kunnen ze erop.

Het volgende puntkamerkarweitje was een afwerkrandje voor de ramen van de dakkapel, gemaakt van hetzelfde hout als het dakbeschot. Als de impregneerolie droog is, dan kunnen ze erop.

Een ander puntkamerkarweitje op de lijst is een drempel, die eigenlijk gemaakt moet worden voordat we aan de deur beginnen. In het varkenshok lag nog een oud – en bijna houtwormloos – eiken balkje wat we hiervoor gaan gebruiken. Om te beginnen hebben we het schoongemaakt, volgende keer verder.

4 oktober 2023 – de eikenhouten pennen op hun plaats geslagen, zodat de pen-gatverbindingen allemaal weer een pen hebben. Hiermee kon ook een weer puntje van de puntkamer-to-do-lijst afgetikt worden. Nog 20 punten te gaan.

We dachten de afwerklatjes rondom het dakkapelraam van de puntkamer er even op te zetten, maar “opeens” waren de 2 verticale iets te kort; de ene 1 mm en de andere bijna 6 mm. Het horizontale latje paste wel en zit erop. De 2 nieuwe zijn erop gezet toen de impregneerolie droog was (nog 19 punten).

Ook rondom de 4 ramen in de achtergevel moeten afwerklatjes komen. We gaan die maken van eikenhout van ca. 6 mm dik. Aan de kant van het raam worden ze recht, maar aan de kant van het vakwerk wordt het nog een hele uitdaging om het passend te krijgen.

In sommige balken in de wand tussen puntkamer en vide zitten ‘kijkgaten’ op plaatsen waar vroeger balken gezeten hebben. Eén van die gaten is nu dichtgemaakt met een stukje eikenhout.

De puntkamerdeur is een niet-klein karwei en vandaag is het begin gemaakt. De deur gaat bestaan uit 3 lagen planken, waarvan de buitenste uit dunne oude eiken plankjes bestaat en vooral een optische functie heeft. Uiteindelijk zou de deur hetzelfde uiterlijk moeten hebben als het kleine vakwerkdeurtje wat erboven zit.

18 oktober 2023 – het tussendoorkarweitje vandaag was een plankje zagen, schuren en lijmen voor de puntkamerdeur. Om deze deur steviger te maken, lijmen we de plankjes (dezelfde als een deel van het dakbeschot) aan elkaar. Om te beginnen komt er per keer 1 plankje bij, om het geheel zo vlak mogelijk te houden. Dit is pas de derde, dus er is nog even te gaan.

2024