31 mei 2019 – de ruimte boven de koeienstal en de keuken moet ooit de nieuwe woonkamer worden. Die is dan te bereiken via een vaste trap in de koeienstal. Nu staat er nog een ladder en het toekomstige trapgat is tijdelijk dichtgemaakt. Hierdoor is het nu nog een stuk makkelijker om
de muur boven het trapgat te stuken. Dit willen we dus gaan doen voordat het trapgat permanent open is. Om dit te kunnen stuken, moeten er eerst nog elektriciteitsleidingen in de muur worden gelegd. Het eerste stuk, van de meterkast via het plafond naar boven, hadden we de kabels al gelegd. Het tweede stuk, over de muur naar de garage, gaan we doen.
Het grootste deel van het frezen van de sleuf in de muur ging snel, maar aan de uiteinden zitten de betonnen ringankers en dat ging lastiger. Het laatste stukje ging nog lastiger, want dat moesten we met de hand doen; op de ouderwetse manier, met hamer en beitel.
1 juni 2019 – gisteren hadden we de sleuf in de muur van de woonkamer gemaakt en vandaag hebben we gaten geboord in het vakwerk, om de kabels boven de garage te krijgen, waar ooit nog een keuken moet komen. Helemaal soepel ging dit niet, maar het lukte.
We hebben de kabels met tieribs aan elkaar gezet en in de gleuf gedrukt. Tijdelijk worden ze op hun plaats gehouden door spieën, totdat de mortel die we er overheen gedaan hebben hard is. Dan gaan ze weg en kan de rest afgewerkt worden.
4 juli 2019 – van de elektriciteitskabels die door de toekomstige woonkamer lopen, waren nog steeds stukjes zichtbaar. Nu is er alleen aan de uiteinden nog wat te zien, want op de rest zit nu een laagje Putz. Weer een karweitje wat gedaan is.
7 augustus 2020 – bij de materialen die geleverd gaan worden zitten ook de OSB-platen en de isolatie die boven de keuken komen. Als dat er op ligt, dan we ook makkelijker boven de keuken lopen, want nu lopen we over de balken. Om het neer te kunnen leggen moet er wel plaats zijn, dus ook hier moesten we het nodige opruimen, of eigenlijk verplaatsen.
We hadden nog een pak steenwolisolatie liggen en dat hebben boven de keuken gelegd. De steenwol ligt niet meer in de weg en we kunnen meteen de OSB-platen neerleggen. Ook is het in Duitsland sinds enige tijd verplicht om de bovenste tussenvloer onder het dak te isoleren. Dat hebben we nu.
13 augustus 2020 – om weer wat bewegingsruimte te creëren gaan we eerst het plafond en vloer boven de keuken isoleren en daar OSB-platen opleggen. We zijn dan wat materialen kwijt en hebben weer ca. 30 m2 vloer om spullen neer te zetten. Als test hebben we de 1,5 plaat neergelegd op het deel wat al geïsoleerd was, morgen gaan we verder.
14 augustus 2020 – de eerste pakken steenwol en OSB-platen zijn weggewerkt. Voordat de isolatie en de platen erop kunnen moet er eerst het nodige opgeruimd worden, want her en der lagen spullen op de balken. Ook ligt er nog een zeil op, wat jarenlang stof en leemresten opgevangen heeft. Dat zeil gaat wel weer terug, want we zijn nog niet klaar met het leemwerk.
15 augustus 2020 – een verdieping lager onder de vide werd de vloer boven de keuken verder geïsoleerd en belegd met platen OSB. De laatste rij platen hebben we nog niet vastgelegd, dat doen we pas vast als de elektriciteit daar aangelegd is.
2021
12 juni 2021 – er moet een trap naar de vide en slaapkamer komen en voordat we buiten gingen snoeien, hebben we de maten hiervoor opgemeten. Het wordt een zogenaamde steektrap en als voorbeeld hebben we de oude trap boven de garage opgemeten. Dit geeft een idee hoe de trappen er hier vroeger uitzagen.
De trapbomen van de oude trap bestaan uit dikke balken, met daarin groeven voor de treden. Omdat de trap boven de garage wat verzakt is, zitten er extra steuntjes onder. In onze oudhoutcollectie hebben we één balk gevonden die precies goed is en nog een tweede die een centimeter of 50-60 verlengd moet worden.
26 juni 2021 – de (steek)trap van de toekomstige woonkamer naar de vide komt voor een oud met leem gevuld vakwerk te staan. Hierin zitten wat gaten en spleten en het is aanzienlijker makkelijker om die nu dicht te maken, dan wanneer de trap ervoor staat.
Van gruis, stukken leemsteen en water hebben we een soort leemmortel gemaakt, waarmee we een aantal leemstenen in de gaten “gemetseld” hebben en de spleten gedicht hebben. Ook is hiermee een lelijke nieuwe balk onzichtbaar gemaakt.
2 juli 2021 – de vorige keer hadden we de gaten aan de bovenkant van de leemwand onder de toekomstige steektrap dichtgemaakt en nu was de onderkant aan de beurt. In een paar vakken ontbrak de onderste 20-30 cm leemwand en die hebben we nu gedicht met leemstenen en leemmortel gemaakt van leemstenengruis.
Het verder afwerken van hetgeen we vorige week gedaan hadden ging helaas nog niet, want het leek nog niet helemaal droog te zijn.
3 juli 2021 – gister hadden we grootste gaten van het leemvakwerk tussen de toekomstige woonkamer en het terras gedicht met hele leemstenen en vandaag hebben we de iets kleinere gaten gedicht met brokken leemsteen en gruis.
Binnenkort gaan we aan de nieuwe trap naar de vide beginnen. Dit wordt een steektrap waarvan een paar treden aan de onderkant wat gedraaid worden. De balken die we hiervoor nodig denken te hebben, hebben we apart gelegd.
9 juli 2021 – het leem waarmee we de vorige keer gaten gedicht hadden in de toekomstige woonkamer wand, was nu droog genoeg om met de Unterputz te beginnen. Dit is het grofste leemstucmiddel, wat er als eerste op komt. Het eerste vak is gedaan en het is een wereld van verschil.
Ondertussen was ook de trappenmaker aangekomen en konden we gaan overleggen over de steektrap. De uitgezochte balken waren helaas net iets te kort. We gaan er 2 aan elkaar maken en voor het onderste deel tot aan de knik gebruiken we een iets dikkere balk. Die knik komt erin zodat de onderste treden iets gedraaid zijn, waardoor je er makkelijker op loopt.
Ook de rechter trapboom, die recht blijft, was te kort en hier komt een stuk aan met een ‘Schräges Hakenblatt mit Keilen’ verbinding. Omdat het een steile trap is, is de belasting niet zo heel groot. Vandaag zijn we begonnen aan de verbinding, morgen maken we het af.
10 juli 2021 – vandaag stond vooral de toekomstige woonkamer op het programma en het werk was een vervolg van gisteren. De leemvulling van de vakken van het vakwerk achter de trap werden gerepareerd met Unterputz. Als de trap er eenmaal staat kun je er lastig bij.
De rechter trapboom wordt recht en de 2 delen worden met een ‘Schräges Hakenblatt mit Keilen’ verbinding aan elkaar gemaakt. Het maken van de verbinding was wat lastiger doordat de 2 balken die aan elkaar gemaakt moesten worden niet dezelfde dikte en hoogte hadden.
De test van de verbinding verliep prima. De uiteinden lagen op blokken en probleemloos konden er 2 personen op staan. In het echt heeft de trapboom veel minder te verduren, dus kunnen we de trap met een gerust gevoel gaan gebruiken.
In de linker trapboom komt een knik zodat de onderste treden iets gedraaid zitten. Dat komt goed uit, omdat er in de 2 stukken balk een behoorlijk groot maatverschil zit. Dat valt nu nauwelijks op.
De treden gaan we maken van eiken wagonplanken van ca. 4 cm dikte. De planken zien er behoorlijk doorleefd uit en dat past prima in het geheel. In de trapbomen komen sparingen waarin de treden zitten, zodat het een stevig robuust geheel wordt.
Met de eerste 2 treden hebben we een testopstelling gemaakt en dat zag er goed uit. Als de trap af is, dan zal het lijken alsof die daar altijd heeft gestaan. Jammer genoeg moeten we eerst alles weer even weghalen, omdat de vloer onder de trap en de wand achter de trap nog niet af zijn.
23 juli 2021 – er zat nog wat Unterputz in de emmer van de vorige keer en dit hebben aangevuld met nieuwe Oberputz, om het vierde vak van het vakwerk van de toekomstige woonkamer te repareren.
Als de nieuwe trap definitief op z’n plaats gezet wordt, is het handig als de wand erachter zo ver mogelijk af is. De vorige keer hebben we op 3 vakken Unterputz gedaan en nu was de Oberputz aan de beurt. Om erbij te kunnen hebben we de provisorisch neergezette trapbomen weer weggehaald. Of er na de Oberputz nog Feinputz op komt hangt af van hoe het eruit ziet als de Oberputz droog is.
24 juli 2021 – het vervolg van de Oberputz op de vakken achter de woonkamertrap stond vandaag op het programma. We hebben weer 1,5 vak gedaan en het schiet aardig op, als we binnenkort verder gaan met de trap, dan zou het af moeten zijn.
De volgende keer zijn de traptreden aan de beurt, die we van dikke eiken wagonplanken gaan maken. Om dat makkelijk en goed te kunnen doen hebben we de afkortzaag en rolbok al vast klaargezet. ook hangt er nu provisorisch een Tl-buis, omdat er op die plaats nog geen goed licht was.
Nu het zeil weg is, krijgen we ook een steeds beter idee hoe het er in de toekomst uit gaat zien. Er ligt weliswaar nog een hoop hout op het terras, maar je ziet al wel hoe je in de toekomst vanuit de woonkamer via het terras de tuin in kunt kijken.
29 juli 2021 –veel tijd hadden we vandaag niet, maar het lukte nog om een deel van het ontbrekende stuk vloer onder de steektrap te maken. Hier waren we nog niet aan toegekomen, maar het moet gebeuren voordat de trap geplaatst wordt.
Eerst hebben we een 4 cm dikke plank op het vakwerk geschroefd en daarop kwam een stuk OSB plaat. Morgen doen we nog een stuk, omdat we er later – als de trap af is – lastig bij kunnen.
30 juli 2021 – vandaag hebben we Unterputz op slecht vakken gedaan en daarna Oberputz op een vak waar al eerder Unterputz op gedaan was. We denken erover om er ook nog Feinputz op te doen, zodat we het eventueel ook kunnen verven met leemverf. De Oberputz is te grof om goed op te kunnen verven.
De laatste voorbereidingen voor het plaatsen van de trap zijn ook gedaan; een strookje vloer met ondersteuning onder de trap, stukjes hout onder de trap (zodat het lijkt of hij op de vloer staat niet er nog niet ligt en het schoonmaken en impregneren van de trapbomen.
6 augustus 2021 – in een deel van de wand tussen de toekomstige woonkamer en terras komt glas. Het leem hebben we hier al jaren geleden uitgehaald en nu zijn we begonnen met het verder schoonmaken van de vakwerkstaanders.
Na het schoonmaken impregneren we zoveel mogelijk hout, om ongewenste knagers en schimmel zoveel mogelijk weg te houden. Als alles schoon is gemaakt en geïmpregneerd is, dan komt er tijdelijk transparant plastic op, net als bij het vakwerk van de gevel.
7 augustus 2021 – bij de vakwerkwand van woonkamer2 gingen we verder met de Oberputz. Deze fijnere leemstuc moet de scheuren in de grovere Unterputz dichten en het een mooier aanzien geven. Als laatste kan er dan een laag Feinputz op, die -zoals de naam al aangeeft – nog fijner is en ook de haarscheurtjes moet dichten. Daarna is het klaar om te verven of de fixeren.
8 augustus 2021 – in de toekomstige woonkamer hebben we vakwerkstaanders schoongemaakt met een roterende nylonborstel en daarna geïmpregneerd met een olieachtig spul dat rot, schimmel en houtknagend ongedierte moet weren. Een priegelwerkje, want je moet oppassen dat je de leem er niet afborstelt.
11 augustus 2021 – leem is een ideaal product om wanden mee af te werken, maar het heeft ook een nadeel en dat is dat het stoffig blijft. Op Internet hadden we een kleurloze ademende leemfixeer gevonden, precies wat we nodig hebben. Het werd vandaag geleverd en we konden er meteen mee aan de slag. We hebben de 5 vakken in woonkamer2 gedaan. Dit stuk wand is nu klaar en de trap kan geplaatst worden.
De fixeer ziet eruit als waterige melk en je kunt het met een kwast op het leem doen. Het trekt meteen in de leem en de wittige kleur verdwijnt. De bovenste laag leemkorrels worden als het ware aan elkaar vastgelijmd, waardoor een redelijk vast oppervlak ontstaat. Volgens de fabrikant zou het zelf afneembaar moeten zijn, maar dat hebben we nog niet geprobeerd.
14 augustus 2021 – de staanders van het oude vakwerk tussen woonkamer2 en het toekomstige terras en terraskamer , hebben we in de lijnolie gezet. De lijnolie beschermt het hout en het ziet er mooier uit. Eerder deze week hadden we de leemvakken al met leenfixeer behandeld, waardoor de wand al aardig af is.
27 augustus 2021 – het deel van het vakwerk in de toekomstige woonkamer (oftewel woonkamer2) waar de steektrap voor komt te staan is nu helemaal af. Als finishing touch kwam de laatste lijnolie er vandaag op. Het hout wordt niet verder behandeld en dus is dit karweitje af.
3 september 2021 – bij het zoeken naar een goede methode om de verf van de eiken planken voor de slaapkamer eraf te krijgen, hebben we ook de achterkant (met de lijmresten) schoongemaakt met een staalborstel in de haakse slijper. Juist doordat de lijm er niet helemaal af ging en er vlekken ontstonden, kreeg de plank een ouder uiterlijk.
Hierdoor worden ze mooier en zouden ze wellicht zelfs te gebruiken zijn voor de toekomstige woonkamer. We gaan nog wel kijken of ze nog verder verouderd kunnen worden.
11 september 2021 – als alles volgens plan gaat, dan wordt de volgende keer de nieuwe oude steektrap geplaatst, waarmee we in de toekomst naar de vide gaan. Dit was dus de laatste gelegenheid om een foto van het gerestaureerde leemvakwerk in de toekomstige woonkamer te maken.
23 september 2021 – het belangrijkste werk van de dag was de steektrap. Hiermee ga je vanuit woonkamer2 via de vide naar de toekomstige slaapkamer. We hebben de traptreden uit eiken wagonplanken gemaakt. Die komen in de sparingen in de trapbomen en worden dan vastgeschroefd.
Aan de onderkant zit een knikje in de trap zodat je er vanuit de woonkamer gemakkelijker op kunt lopen. De onderste paar treden hebben daarom ook een iets andere vorm; een soort van scheve standaardtree met een extra driehoekig stuk eraan.
Toen de trap grotendeels in elkaar zat konden we allemaal even proeflopen naar boven en naar beneden. Het is een steektrap en dat betekent dat je zoals bij veel steektrappen -vanwege de steilheid- achteruit de trap af moet.
Helemaal tevreden waren we niet met de trap, want we vonden dat 2 treden ietsje te scheef zaten. Niet veel aan de hand zou je zeggen; schroeven eruit draaien en opnieuw vastzetten. Helaas, bij het losdraaien van een schroef brak de kop af. De schroef ging er niet meer uit en de enige manier om de tree los te krijgen was de schroef door te zagen met een ijzerzaag. Het duurde wel even, maar het lukte en morgen gaan we de tree opnieuw vastzetten.
24 september 2021 – nadat de laatste treden van de trap vastgezet werden, konden we de zaagkanten (die er ook bij oud hout iets te nieuw uit zien) verdonkeren met eiken beits. De trap is nu in principe te gebruiken, al moeten we nog wel een leuning maken en zitten er nog wat steigerbuizen in de weg.
7 oktober 2021 – bij het zagen en frezen was de steektrap behoorlijk stoffig geworden en voor het impregneren hebben we alles met lucht schoon geblazen. Waar nodig hebben we de beschadigingen bijgewerkt met notenbeits. Een paar lichte treden hebben we verdonkerd met Tungolie.
De steektrap was een soort van impulsief project zonder veel voorbereiding. Zo liep er nog een onhandige steigerbuis boven de trap. We hebben de steiger nu verbouwd en meteen een steigerbuistrapleuning gemaakt. Zo krijgen we meteen een idee hoe de toekomstige echte leuning er uit moet zien.
8 oktober 2021 – de steektrap is qua bouw aardig af, maar we willen het uiterlijk nog wat verfraaien. Daar waar aan het oude hout is gezaagd en gefreesd zie je “nieuw” modern hout en dat hebben we donkerder gemaakt met Tungolie en Wengébeits.
9 oktober 2021 – in de onderste tree van de steektrap zat een grote vuilverzamelende spleet en die hebben we gedicht door er stukjes en splinters hout in te lijmen. Hiervoor hebben we hetzelfde hout als de tree gebruikt en als de lijm kleurloos opgedroogd is, zie je er (hopelijk) niets meer van.
De resterende treden zijn in de Tungolie gezet en de nog zichtbare plekken waar nog vers hout te zien was, zijn verdonkerd met Wengébeits. De trap is zo goed als af, op de leuning en de definitieve bevestiging aan de bovenkant na. Voorlopig staat de trap ook nog even los, zodat de vloer er t.z.t. onder kan.
7 december 2021 – daar waar mensen al eeuwenlang op zoek zijn naar werkende verjongingskuren, zijn wij op zoek naar een goede en praktische verouderingskuur voor de eiken planken, zodat ze beter passen in het huis. Ze zien er nu te mooi en te nieuw uit.
Dit zijn de eerste resultaten, na een behandeling met (a) een roterende staalborstel (de zachtere delen gaan eraf en de planken worden iets ruwer). Daarna (b); een verfafbrander (die het hout donkerder maakt) en tenslotte (c), een laag oude lijnolie (die de nerf duidelijker naar voren laat komen). Voordat we verder gaan, willen we eerst kijken hoe het staat.
Het is namelijk nog een hele klus om zo ruim 60 vierkante meter te doen en dus willen we vooraf zeker weten dat het goed staat.
2022
Erg veel woonkamerachtigs is er nog niet te zien, maar de foto’s die we hebben gemaakt staan hier.
