ons avontuur

We wilden nog ‘iets geks’ doen in ons leven en dat werd een vakwerkhuis in Kröv, waar we sinds 2008 aan het werk zijn. Het pand bestaat uit 3 delen. Het oudste deel is uit '1600 en nog wat', dan een deel uit 1779 en tenslotte de "nieuwbouw" van ergens tussen 1779 en 1820. Onze werkvolgorde kan vreemd over komen; dit komt omdat we er ook in willen wonen en dus wordt er ook aandacht aan het “wooncomfort” besteed.

Archief

12-16 februari 2024 ‘oud nieuws’

12-16 februari 2024 – er lagen nog wat achterstallige foto’s uit 2023 en 2022 op de virtuele plank. Hieronder staat wanneer welke pagina’s (met link) voor het laatst aangepast zijn, met de aanpassingsdatum tussen haakjes. Je kunt dan zelf zien of er sinds je laatste bezoek wat bijgekomen is.

Wat we ook nog tegenkwamen, waren de foto’s van het ‘Trachtentreffen’ uit 2022, wat toen voor het eerst ‘Heimatfieber’ heette.

Verder zijn de nodige ‘broken links’ hersteld/verwijderd en zijn de plaatsen en bouwwerken in het menu bovenaan de site op alfabetische volgorde gezet. Ook staan alle fotopagina’s nu onder de menuoptie Foto’s. Als je daarop klikt krijg je een gerubriceerd overzicht (wat bij is).

De beste wensen voor 2024

Voor de lol hebben we dit jaar ook gekeken naar een AI (kunstmatige intelligentie) kerstkaart en Adobe Firefly de opdracht gegeven om een afbeelding te maken van: “Een bocht in de rivier de Moezel, met sneeuw en heuvels en vuurwerk op de achtergrond.” Het resultaat was aardig, maar we hebben het niet gebruikt.

15 november 2023 ‘oud nieuws’

15 november 2023 – er ontbrak nog wat van een tijdje geleden. Hieronder staat welke pagina voor het laatst aangepast is, met de aanpassingsdatum tussen haakjes. Je kunt dan zelf zien of er sinds je laatste bezoek wat bijgekomen is.

10 november 2023 ‘5x is scheepsrecht’

10 november 2023 – de herfst doet er een tandje bij; regen wind en temperaturen van 5 tot 11 graden. Dat is binnen ook te merken, want in steeds meer delen van het huis komt de temperatuur nauwelijks boven de 10 graden.

Het was even spannend hoe de staander uit de lijmklemmen zou komen, maar gelukkig bleek al vrij snel, dat het goed gegaan was. De zichtbaarheid van de naden valt erg mee en als de staander geverfd is en vanaf afstand bekeken wordt, zal het niet echt opvallen. 

Het is overigens ook niet zo erg als de naad wel een beetje zichtbaar blijft, want wel vaker zie je aan elkaar gekoppelde balken in een vakwerk, al is dat veelal horizontaal en niet verticaal zoals hier. Behalve optisch, zaten de delen ook behoorlijk recht en in lijn aan elkaar.

Nadat de lijmresten verwijderd waren, was het tijd voor de pennen. Het dieper boren van de gaten lukte wel, maar boor en boormachine hadden wel wat moeite met het oude eikenhout,

Omdat de lijmpatroon van gisteren nog in het kitpistool zat, dachten we de penverbinding extra sterk te maken door lijm in het gat te doen. Dat bleek een slecht idee, want al na een centimeter of 5 (van de 20) zaten de pennen muurvast. Met eerst de moker en daarna een voorhamer van 10 kilo gingen de pennen nog een paar centimeter verder, maar toen was het gedaan.

We bedachten ons – wat aan de late kant – dat pennen in vakwerk nooit gelijmd worden en toch voor een stevige verbinding zorgen. Nadat er 2 nieuwe gaten geboord waren, gingen we aan de slag met 2 nieuwe pennen zonder lijm. Dat ging beter, totdat de pennen bij het oude hout aankwamen. Alles zat weer muurvast en ook na gemep met moker en voorhamer gaven de pennen geen kik (en de gelijmde verbinding gelukkig ook niet).

Een geoliede pen leek ons iets teveel van het goed, maar bij de 5e poging hebben we de pen in de impregneerolie gezet en er een wat grotere zoekrand aan gevijld. Deze combi bleek te werken, want de pen ging er helemaal in met de houten hamer,

De lijmverbinding is inmiddels dermate goed “getest”, dat we het vooralsnog bij deze ene pen laten. Als we een keer om werk verlegen zitten, kunnen we altijd nog 1 van de nutteloze pennen uitboren, maar dat gaat waarschijnlijk niet gebeuren.

Ook het resultaat van het andere lijmwerk (de gebroken tap) was goed en hij kon gebruikt worden nadat de lijmresten verwijderd waren. De eerste test waarbij de staander met deze tap op de onderbalk gezet is, was goed. De ca. 2,5 meter lange en 55 kilo zware staander bleef los op de onderbalk staan.

De staander stond vrij goed waterpas aan alle kanten, maar de spleet tussen staander en onderbalk was te groot. De staander ging er weer af en het tapgat is aan de onderkant ietsje brede gemaakt. De 2e poging was beter en voor de zekerheid zit de staander met een lijmklem aan een balk vast.

Een tijdje geleden hadden we een nieuwe staander voor naast het raam gemaakt en we waren benieuwd of die ook zou passen. De onderbalk is namelijk behoorlijk getordeerd op de plek waar die 2e staander komt en hierdoor staat de staander behoorlijk scheef. Nadat er aan 1 kant een stukje van de staander afgezaagd was, stond hij prima waterpas.

Nu zijn de schoren aan de beurt en de lat geeft aan hoe de langste schoor ongeveer moet komen. We hebben een eiken balk die waarschijnlijk lang genoeg is, maar we moeten dan wel van ca. 15×15 een 11,5×13 balk maken. Iets wat niet mee zal vallen, omdat de balk verre van recht en maatvast is.

Tussen de buien door zijn er nog 2 speciekuipen met kastantjespul geruimd. De boom is nog niet helemaal kaal, maar dat zal niet lang meer duren.

9 november 2023 ‘halve tappen’

9 november 2023 – het weer van de afgelopen dagen blijft nog even, met een temperatuur van 7 tot 12 graden, regen, wind en af en toe misschien een zonnetje.

Na wat kleine karweitjes stond het aan elkaar maken van de 2 stukken voor de hoekstaander op het programma. Behalve dat we hiervoor vochtbestendige licht opschuimende PU-lijm gebruiken, komen er ook 2 eiken pennen met een diameter van 20 mm in. Deze pennen met een lengte van ca. 20 cm worden er vanaf de kant van de toekomstige vakwerkvulling ingeslagen en omdat ze net niet helemaal doorlopen, zie je er aan de buitenkant niets van.

De gaten in de eerste balk hebben zijn geboord en als de lijm droog is, boren we de gaten verder in de tweede balk en komen de pennen erin. Voor extra stevigheid zijn de gaten iets schuin geboord. Echt nodig zal dit niet zijn, omdat de staander uiteindelijk alleen op druk belast wordt. De stevigheid is vooral bedoeld voor de montage, waar zeer waarschijnlijk wel wat stevige meppen nodig zijn om de boel op de juiste plek te krijgen.

Afhankelijk van de meetplek is de uiteindelijke staander (niet-)recht, (niet-)vlak en (niet-)haaks. Ook de plaats en het aandraaien van lijmklemmen beïnvloed de metingen. Vooraf hebben we een proeflijming gedaan, om te kijken waar er lijmklemmen moeten komen. Hierbij lag het accent op de voorkant, die zichtbaar blijft en minder op de zijkanten, die niet of nauwelijks zichtbaar zijn. De achterkant speelt helemaal geen rol, want daar zie je uiteindelijk niets van.

De proef zag er goed genoeg uit, hopelijk gaat het net zo in het “echt”.

Na de koffie was het zover, de proefklemmen gingen eraf, de lijm erop en daarna de klemmen. Zoals verwacht zat het hout toch weer net ietsje anders, maar er was geen weg terug meer. Binnen 10 minuten moest het goed zitten. Dat lukte aardig (denken we), maar door de vele lijmklemmen was het lastig om te kijken of alles recht zat.

Het is nu afwachten tot morgen.

Bewust was eerst het sleufgat onderaan de hoekstaander gemaakt, omdat oud eikenhout lastig te bewerken is. Het werd een groter gat met een overmaatse tap en eenzelfde gat moet in de onderbalk gemaakt worden. Het nieuwe stuk onderbalk is van nieuw eikenhout en het maken van het sleufgat ging een stuk makkelijker en sneller.

Hiermee zijn de rechte stukken vakwerk met haakse verbindingen bijna af; nog 1 regel met 2 valse tappen. De regel is op lengte gezaagd, nu nog de breedte en de tapgaten.

Daarna zijn de schoren (schuine balken) aan de beurt. Dit wordt een heel ander verhaal, want vanaf papier maken kan hier eigenlijk niet. We gaan het deel wat klaar is in elkaar zetten, zodat we precies weten hoe lang de schoren moeten worden en welke hoeken ze moeten hebben.

Er waren al gewone tappen, valse tappen en losse tappen en sinds vandaag zijn er ook halve tappen. Bij het testpassen van de overmaatse in de onderbalk, brak de tap door midden. Er zat al een scheur in vanaf het begin en die was verder gescheurd. Aan het kleurverschil was te zien dat de oorspronkelijk scheur al vrij diep was. Mogelijk lukt het ook met halve tappen, maar voor de zekerheid hebben we de stukken maar gelijmd.

8 november 2023 ‘koppig hout’

8 november 2023 – voor vandaag is ongeveer dezelfde temperatuur (7 tot 14) als gisteren voorspeld. Ook voor weersverschijnselen als regen, wind en zon zijn de verwachtingen vergelijkbaar en dat klopte wel aardig.

Vandaag het vervolg van de staander, waar we niet begonnen zijn met het aan elkaar maken, maar met het maken van het sleufgat voor de losse tap aan de bovenkant van het verlengstukje. In gedachte was dit geen lastig klusjes, maar de werkelijkheid was – niet voor het eerst – wat anders.

Het eikenhout was keihard en leek nog harder dan het harde eikenhout waarmee we al eerder aan het stoeien geweest zijn. Wat het lastiger maakte, was dat dit gat in de kopse kant van het hout moest komen.

De boorfrezen hielden het snel voor gezien en de scherpte leek per omwenteling af te nemen. Ook een kleiner freesbit op de bovenfrees gaf snel de geest en handgereedschap had er ook grote moeite mee. Toch wilde we voor de koffiepauze het gat af hebben; dat lukte, maar de koffiepauze begon wel wat later.

Het aparte van dit sleufgat is, dat het maar in een deel van de balk zit. Dit is omdat de hoekstaander aan het eind van het vakwerk zit en dat we liever niet willen dat je het ziet vanaf de kant waar geen vakwerkvulling zit, zodat het lijkt alsof er een “echte” hoekstaander staat.

Het gat is hier bovendien wat groter, omdat we nog niet precies weten waar we uitkomen bij de bovenbalk. Het sleufgat in de bovenbalk is ook nog beschadigd, toen jaren geleden een stuk wand naar buiten viel.

Dit betekent dat er gelukkig maar 1 zo’n lastig gat is! Het sleufgat aan de onderkant van de staander is weliswaar ook niet doorlopend, maar kan kleiner gemaakt worden, omdat het aansluit op het nieuwe stuk onderbalk wat we gemaakt hebben. Niettemin is ook dit kops hout en is het stuk balk, vanwege lengte en gewicht, wat lastiger te hanteren.

Hoewel het ook oud eikenhout was, was het lang niet zo hard, wat makkelijker werken was. Wat niet makkelijker was, waren de spleten, die ook op de plek zaten waar het sleufgat moest komen. Het gat kreeg hierdoor een ongeplande breedte en dus moet de losse tap en het gat in de onderbalk hierop aangepast worden.

Wie wat bewaard heeft, heeft wat en omdat we bijna al het eikenhout (ook afvalachtig) bewaren, was er snel een blokje gevonden waar de losse tap uitgehaald kon worden. Het blijft verbazingwekkend dat er mooie stukken hout uit ogenschijnlijk afval gehaald kan worden. Na wat gezaagd was er een bruikbare tap, die er goed in paste, hetgeen prima te zien is op een onscherpe foto.

De rest van de werkdag werd gevuld met het zo goed mogelijk passend maken van de halfhoutse verbinding, iets wat een hele uitdaging is bij oud eikenhout, wat bovendien niet recht, niet haaks, maar wel getordeerd is. We zijn tevreden met het resultaat, temeer omdat het hout uiteindelijk geverfd wordt in de kleur Ochsenblutrot (lijkt erg op RAL 3009 of 3004).

Daarnaast zit de hoekstaander op de 1e verdieping, waardoor de verbinding op ca. 4,5 m hoogte zit en niet van dichtbij te zien is. 

De hap die t.b.v. de verbinding uit het grootste stuk van de hoekstaander is gehaald, zat op een plek waar het hout niet al te best was. Op zich kwam dat dus goed uit, maar voor de zekerheid hebben we het hout aan beide kanten in de verbinding behandeld met anti-houtwormspul. Het is niet de bedoeling dat er van binnenuit aan geknaag wordt.

7 november 2023 ‘letterlijke spaanders’

7 november 2023 – de periode met deels ééncijferige temperaturen is aangebroken en voor vandaag staat de voorspelling op 7 tot 13 graden en wordt het wisselvallig met droge periodes, zon, regen en wind.

Ook binnen kruipt de temperatuur richting de 10; in de woonkamer is het 13,5, in de gang 12,7, in de keuken 12,5 en boven varieert het tussen 8,8 en 10,6.

De ochtend begon droog en hiervan hebben we geprofiteerd door een speciekuip bladeren en kastanjes van de tuintrap te halen. De rest moet vanwege regen nog even wachten.

Met aangepast gereedschap gaan we verder met de hoekstaander; de niet-accufrees moet de snel leeg rakende accu’s vervangen en met een afvlakfrees van 57 mm moet het aantal bewegingen over de balk sterk verminderen. Voor delen waar zo goed als zeker geen spijkers e.d. in zitten, hebben we een extra brede elektrische handschaaf.

Met het nieuwe / aangepaste gereedschap kwam de snelheid er goed in. Naast elektrische aanpassingen, hebben we de eerste ca. anderhalve centimeter er – meer in de stijl van de oorspronkelijke bouw – met hamer en beitel afgehaald.

Het spreekwoord “Waar gehakt wordt vallen spaanders” had vandaag z’n letterlijke betekenis, want door het handmatige gehakt, was de vloer bezaaid met eiken spaanders. Ideaal voor het roken van vlees of vis, of als aanmaakhout voor houtkachel of barbecue.

Rond het middaguur scheen de zon. Het was niet lang, maar lang genoeg om weer een speciekuip met bladeren van het terras en het paadje er naar toe te vullen. Daarna begon de regen weer.

Dat de hoekstaander ongeveer op dikte was, betekende niet dat hij af was. Het verlengstuk moest er nog op en we zijn begonnen aan een soort van halfhoutse verbinding. We kregen het niet helemaal af, maar het begin is er.

Morgen verder en dan kijken we ook hoe we de delen aan elkaar vastmaken en moet het lange stuk net zo breed worden als het verlengstuk.

28 oktober 2023 ‘het begin is er’

28 oktober 2023 – een wisselvallige dag wordt het vandaag, waarbij wolken, regen en wind de boventoon gaan vieren en de zon af en toe door kan komen. Dit alles bij een temperatuur van maximaal 17 graden.

Het resultaat van de eerste strook OSB voor het terras plafond was goed bevallen en vandaag is de tweede strook van ca. 28 cm breed en 380 cm lang tweemaal in de primer gezet. T.z.t. moeten we nog een handige manier verzinnen om de stroken erop te zitten.

Van de achtergevel stond het verder vlak en op maat frezen van de hoekstaander op het programma. Dit ging goed met de nieuwe opstelling, al hebben we al weer allerlei ideeën voor een verbeterde versie. Dit zal waarschijnlijk samengaan met het maken van een nieuwe werkbank/-werktafel; iets wat ook al geruime tijd op het programma staat.

De voorkant van de staander is af en de achterkant, waar op sommige plaatsen bijna 2 cm af moet, schiet aardig op. Tot nu toe hebben we een accufreesmachine gebruikt en we gaan nu eens proberen of het sneller gaat met een 220V freesmachine. Hopelijk kan er dan per keer meer af.

27 oktober 2023 ‘bijna naadloos’

27 oktober 2023 – het weer is weer weinig soeps vandaag, regen en stormachtig, met temperaturen van 10 tot 15 graden. Het buitenwerk – als dat al gebeurt – zal beperkt blijven tot het rapen van kastanjes en bladeren, die nog steeds dagelijks vallen.   .

Het lijmen van de OSB-platen lijkt geluk te zijn, al is het pas zeker of ze recht aan elkaar zitten, wanneer ze tussen de balken gezet wordt. Er is ca. een millimeter speling, dus als ze scheef zijn, dan merk je dat op een lengte van bijna 4 meter zeker.

De strook die al gedeeltelijk in de primer zat, is nu helemaal gedaan. Er komt nog een afwerklaag op, maar wat dat wordt bekijken we nog. Is de afwerklaag droog, dan kunnen ze erop.

Omdat we nog de nodige oude en nieuwe balken moeten bewerken, hebben we besloten om de freesgeleider aan te passen tot een meer algemeen bruikbare versie. Met draadeinden M10 en vleugelmoeren aan de onderkant is de langsgeleiding nu aan de werktafel vastgemaakt, in plaats van met lijmklemmen aan het hout.

Om het zo stabiel mogelijk te houden, gaan de draadeinden door de blokjes heen waarmee de basishoogte wordt ingesteld. Eventueel kun je ook een plank onder het hout wat bewerkt wordt leggen, om de hoogte te veranderen.

Met deze nieuwe constructie is de achterzijde van de hoekstaander vrij snel vlak gemaakt. Hierop kunnen we nu met de cirkelzaag en de zaaggeleider een plak van de zijkant afzagen en de staander verder op maat maken. Als dat gedaan is, dan kan het verlengstuk er aan gezet worden.

26 oktober 2023 ‘afwerklatjes’

26 oktober 2023 – de komende dagen blijft het regenen, met af en toe droge periodes. De zon blijft voor het merendeel achter de wolken en vandaag word het 10 tot 17 graden.

De ochtend werd grotendeels gebruikt om de beoogde hoekstaander beter passend te krijgen. Het eerste probleempje was, welke kant, of stuk van een kant, het uitgangspunt voor het op maat maken zou worden? De balk is namelijk niet recht, getordeerd en ook verre van haaks. Uiteindelijk hebben we een deel van een kant als basis genomen en hebben een bobbel van ca. 1,5 cm vlak(ker) gefreesd.

We gaan wel t.z.t. de geleide-/sledeconstructie voor de frees aanpassen en denken o.a. aan een min of meer vaste opstelling voor de frees, waar de balk los tussen ligt. Dit zou een hoop insteltijd moeten besparen.

De afwerklatjes voor badkamer2 waren gebeitst en klaar om erop gezet te worden. De openingen tussen de balken en boven het raam zijn nu verdwenen en het ziet er weer wat beter uit. Het plafond is in principe klaar om gestuukt te worden, maar voor de wanden ook zover zijn moet nog het e.e.a. gebeuren.

De teststrook OSB op het terras zat te krap en nadat er een kleine 2 millimeter afgezaagd was, paste die prima. We gaan ook de andere stroken zagen en voorbehandelen met primer. Als het plafond erop gaat, komt er 15 cm steenwol isolatie boven, waarmee de vloer van de slaapkamer erboven ook meteen geïsoleerd is.

Voor het stuk plafond tussen de buitenmuur en de oude balk lijmen we 2 stroken OSB aan elkaar, tot een strook met een totale lengte van bijna 4 meter. Nadat we de 2 smalle stroken aan elkaar gelijmd hadden, vroegen we ons af of het voor de bredere (en dus veel zwaardere) stroken wel een goed idee is, om die vooraf aan elkaar te lijmen. Waarschijnlijk gaan we het bij de bredere stroken anders doen.